Читать «Пайсці і не вярнуцца» онлайн - страница 17
Васіль Быкаў
Антон падперазаў ваеннаю дзягай свой руды сялянскі кажушок, прыдзірлівым позіркам зверху ўніз акінуў Зосьчыну постаць, і ў ягоных шэрых вачах з’явіўся клопат.
— Ну як? Трохі падсохла?
— Падсохла. Толькі спаднічка макраватая яшчэ.
— Высахне. На марозе ўсё хутка сохне. Слухай, а паесці ў цябе няма?
— Няма нічога, — вінавата сказала Зоська. — Я ж у Азярках дняваць меркавала. Там бы і пакармілі.
— Го! Азяркі яшчэ вунь дзе! Да Азяркоў паўдня топаць трэба.
— Цяпер ужо што. Усё роўна спазнілася.
— А табе ад Азяркоў куды? — запытаў ён і трошкі пакасіў на яе свае шэрыя на грубаватым абветраным твары вочы.
— Далей. У бок Нёмана. Слухай, а ў Лунна гарнізон, кажуць? — з трывогай запытала яна.
— Гарнізон, ага. У Лунна хадзіць нельга.
— Мне і сказалі — нельга. А я думала…
— Няма чаго і думаць. Цераз Нёман у другім месцы трэба перабірацца. Табе ж сказалі, у якім?
— Сказалі, — ціха зазначыла Зоська.
— Во там і пераправімся. Пароль жа ведаеш, мусіць?
— Пароль ведаю, — сказала Зоська і з трывогай у голасе загаманіла: — Слухай, давай схаваем наган. Во ў стажку. А пасля возьмеш, га?
— Ну, прыдумала! Нашто хаваць? Яшчэ спатрэбіцца.
— А раптам вобыск? Бо калі знойдуць, дык усё прапала. I як Дазорцаў табе дазволіў наган браць?
— Буду я пытацца ў Дазорцава. Яшчэ на плячах сваю галаву маю.
— Ой, баюся я, — ціха сказала Зоська.
— Не бойся. За мяне няма чаго баяцца. Калі я сам за сябе не баюся.
— Дарэчы, кепскі сон бачыла.
— Ну і дзівачка! — развесяліўся Антон, надзяваючы рукавіцы. — Не раўнуючы, як баба якая. А яшчэ студэнтка, у тэхнікуме вучышся.
— Пры чым тут тэхнікум, дзівак. Проста сон кепскі. Непрыемны.
— Я во ніякіх сноў не прызнаю. Калі б я снам верыў, даўно б капыты адкінуў.
— I табе нічога не сніцца?
— Сніцца, чаму. Рознае. Але я нуль увагі. Куды ноч, туды і сон.
Зоська засунула рукі ў маленькія кішэнькі сачка, нявесела пазіраючы ўдалячынь, куды пралягаў іхні шлях. Усё ж ёй было холадна на ветры ў непрасохлай апратцы, і яна, міжвольна скаланаючыся, ледзьве стрымлівала дрыжыкі. Вядома, сны — забабоны, але ў іхнім становішчы гэтыя забабоны вельмі проста маглі ператварыцца ў злую рэальнасць. Месяц назад дажджлівай непагоднай ноччу ў Селіцкім лесе Зосьцы прыснілася, што яе даганяе аўчарка; закрычаўшы ў сне, яна разбудзіла Аўдоніну, з якой яны спалі ў будане, і тая, пасмяяўшыся над яе дзіцячым спалохам, сказала, што немцы ў такую непагадзь наўрад ці ў лес сунуцца. А яны ранічкай якраз і сунуліся, ледзьве не захапіўшы знянацку сонны атрад, добра, што хлопец-вартавы стрэліў на ўзлеску, і Кузняцоў паспеў вывесці атрад за балота.
— Што сны! — уздыхнуўшы, сказаў Антон. — У жыцці горш бывае. Вунь учора каля сталовай страчаю Куманца, пісара, кажа: рыхтуйся, Галубін, на гарнізон пойдзем. — На які гарнізон? — На Дзярэчын, кажа, паліцаяў выкурваць, памагаць першамайцам. — Ты чула: зноў, значыць, батрачыць на дзядзю. Ды яшчэ з такім камандзірам.
Антон гаварыў расстроена, амаль злосна, і Зосьцы стала няёмка за ўвогуле някепскага, хоць, можа, і не дужа віднага і не заўжды ўмелага новага камандзіра атрада, які ласкава клікаў яе дачушкай.