«Дай кары мне, о Бяроза!Дай бяросты мне, Бяроза!Ты ўзвышаешся ў далінеЗграбным станам над ракою!Я з кары тваёй збудуюЧовен, шпаркую пірогу,Паплыве яна ракою,Быццам жоўты ліст увосень,Быццам жоўты той гарлачык!Плашч скідай свой, о Бяроза!Скінь убор з бяросты белай,Бо ўжо лета надыходзіць,Сонца грэе, прыпякае,I плашча табе не трэба!»Гаявата так звяртаўсяДа бярозы ў цёмным лесеНад імклівай ТаквамінаНа зары, калі ўслаўляліМесяц Лісцяў птушкі ў лесе,І, прадраўшы вочы, сонцаГаварыла, ўстаўшы: «Вось я!Сонца я, вялікі Гізіс!»Дрэва ўсёй сваёю кронайЗашумела на світанніI пакорліва ўздыхнула:«Скінь мой плашч, о Гаявата!»I нажом акальцаваў ёнДрэва зверху, дзе галіны,Знізу, дзе яго карэнні,Покуль сок з яго не пырснуў;Па ствале лязом прайшоўся,Зверху ўніз кару разрэзаў,Адкарыў драўляным клінам,З дрэва зняў яе цалюткай.«Дай, о Кедр, галін мне гнуткіх,Не шкадуй сукоў мне моцных,Каб была мая пірогаI надзейнай і трывалай!»Па шумлівай кроне кедраЖах прабег і гул нязгоды;Але ён схіліўся нізка,Прашаптаў: «О Гаявата,Ты вазьмі мае галіны!»Ён адсек галіны кедра,З двух сукоў зрабіў аснову,Ёй надаўшы форму лукаў,Лукаў двух, звязаных разам.«Дай карэнняў мне, о Тэмрак,О Лістоўніца, такіх дай,Каб звязаць я мог пірогу,Так звязаць канцы з канца'мі,Каб вада не працякала,Не сачылася ў мой човен!»I лістоўніца на ранкуСтрасянулася ўсім целам,Да чала яго прыпаўшы,Уздыхнула безнадзейна:«Забірай, о Гаявата!»Вырваў ён з зямлі карэнні,Павыцягваў валаконцы,Шчыльна сшыў кару і шчыльнаЗмацаваў аснову імі.«Дай свайго мне соку, Елка,Дай сваёй смалы гаючай,Засмалю я шво надзейна,Каб вада не працякала,Не сачылася ў пірогу!»I ва ўборы змрочным елкаЗашумела, быццам галькаНа тым беразе пясчаным,Адказала са слязамі:«Забірай мой сок гаючы!»I сабраў ён слёзы елкі,І яе смалой гаючайЗасмаліў ён шво, пірогуАд вады абараніўшы.«Дай калючак мне, о Вожык!Дай калючак, каб зрабіў яДля пірогі-прыгажуніЗ іх і пояс, і каралі,I дзве зоркі ёй на грудзі!»I зірнуў санліва вожыкНа яго і, быццам стрэлы,Ён з дупла калючкі кінуў,Мармытнуўшы ў блытанінуВусаў: «Вось табе калючкі,Сабірай іх, Гаявата!»Ён сабраў з зямлі калючкі,Што як стрэлы зіхацелі,Фарбаваў іх жоўтым, сінімI чырвоным сокам ягад,Аздабляў пірогу імі:Стан абвіў — блішчасты пояс,Нос — аздобілі каралі,Грудзі — дзве малыя зоркі.Так пірогу ГаяватаЗбудаваў у цёмным лесе,У даліне каля рэчкі;I лясоў жыццё было ў ёй,Тайны ўсе і ўсе іх чары,I бярозы лёгкай зграбнасцьКедра моц, гаючасць елкіI лістоўніцы надзейнасць;I гайдалася пірогаНа вадзе, як ліст увосень,Быццам жоўценькі гарлачык.Не зрабіў ён толькі вёслаў,Бо не меў у іх патрэбы:Думкі вёсламі служылі,Летуценні кіравалі;Воля — руль трымала цвёрда,Шлях — жаданне пракладала.А пасля на дапамогуДруга Квазінда паклікаў:«Трэба рэчышча ачысціцьАд карчоў, калод і меляў!»Квазінд, быццам выдра, скочыўУ раку, нырнуў, нібытаБыў бабром ад нараджэння,То вада яму па пояс,То да горла падступала,З крыкам ён карчы выцягваў,Затануўшыя калоды,Выграбаў пясок рукамі,Глей і водарасць — нагамі.I паплыў мой ГаяватаГІа імклівай Такваміна,Плыў уніз праз крутаверці,Плыў за Квазіндам, што спрытнаГроб рукамі, дзе глыбока,Пераходзіў брод, дзе мелка.Так уверх і ўніз па хваляхПраплылі між астраўкамі —Ад карчоў, калод і жвіруДно ачысцілі рачное,Вілаватую дарогу,Водны шлях яны праклалі —Ад яго вытокаў горныхАж да самых хваль Павэцін,Да заліва Такваміна.
