Читать «Йĕрсем çухалмаççĕ» онлайн - страница 39

Халӑх судне кайса, Хлимуна айӑпланӑ приговор та тупса килнӗ Аброськин. Ӑна вуласан, акӑ мӗн пӗлтӗм эпӗ. Хлимун ытлӑ-ҫитлӗ пурнӑҫпа иртӗнсе пурӑннӑ. Гера ятлӑ йӗкӗтпе паллашнӑ. Лешӗ ӑна ресторана иле-иле кайнӑ, таса мар ӗҫе явӑҫтарнӑ, магазин ҫаратма хӗтӗртнӗ. Хлимун пӗлтернӗ тӑрӑх, хӑҫан тата хӑш магазина кӗмеллине, мӗн-мӗн сӑптӑрса тухмаллине — пӗтӗмпех Гера каласа панӑ.

Элле, Лидия Гурьевна хушамачӗ те лекнӗ кунта. Ун чух Лидия Гурьевна Чурашра ӗҫленӗ-мӗн, училище пӗтерсен пынӑ.

Эпӗ иккӗленнине сиссе, Аброськин ҫапла каларӗ:

— Суд хыҫҫӑн Лидия Гурьевна Чурашра аппаланмарӗ, Уйкаса куҫрӗ.

— Гера епле ҫын? Судран вӑл мӗнле пӑрӑнса юлнӑ? — тӗлентӗм эпӗ.

— Гера айӑплине ӗнентереймерӗмӗр ҫав. Хлимун Гера хӗтӗртрӗ тет, лешӗ тунать. Урӑх нимӗнле доказательство та ҫук. Гера суту-илӗ базин экспедиторӗ. Анчах базӑра ӗҫлекенсенчен пӗри те Хлимуна пелекен ҫук, ― ӑнлантарчӗ Аброськин.

Хлимун ӗҫе ҫур ҫӗр иртсен пуҫӑннӑ. Чӑнах та, магазин патӗнче ун чух пӗр ҫын та пулман, урамра та никам та курӑнман. Хлимун тимӗр пӑчкипе ҫӑра кукрашкине касса кӑларнӑ та шала кӗнӗ. Алла ҫыхмалли сехетсемпе ылтӑн ҫӗрӗсем шырама пуҫланӑ. Сейфа питӗрсе хунӑ-тӑр — сентре ҫинче нимӗн те тупӑнман. Вӑл вара сейф алӑкне хирме тытӑннӑ. Сасартӑк алӑк шӑнкӑрт хупӑннӑ. Алака тӗксе пӑхать Хлимун, ― ак тамаша! — урам енчен ҫаклатнӑ. Вӑл вара, кантӑка ватса, тулалла сикнӗ, карта урлӑ каҫса, чие йывӑҫҫисем хушшине йӑпшӑннӑ. Йытӑ сассипе Хлимуна виҫӗ ҫамрӑк шыраса тупнӑ. Лешӗ, ӗсӗре персе, сӗлекине юхтарса выртнӑ, анчах ҫамрӑксем ӑна вӑйпах кантура илсе кайнӑ…

Патшалӑх пурлӑхне ҫаратнӑшӑн ӑна колоние ӑсатнӑ. Халӗ акӑ унтан та тухса тарнӑ-мӗн.

— Виҫӗмкун вӑл амӑшӗ патӗнче пулнӑ, Лидия Гурьевнӑпа интересленнӗ, ― терӗ Аброськин, шухӑша кайса. ― Сисӗнет, Лидия Гурьевнӑпа Хлимун хушшинче темӗнле ҫыхӑну пур. Сӑнамалла: тен, Хлимун Уйкаса та вӗҫтерсе ҫитет, Лидия Гурьевна патне.

Сасартӑк алӑк яр уҫӑлчӗ, хӗрарӑм сасси янӑраса кайрӗ:

— Эсир кунта халап ҫапса ларатӑр. Лешкасра, ав, Алтатти аппана вӗлернӗ.

— Хӑҫан?.. Кам?.. — яшт сиксе тӑчӗ Аброськин. Ҫук, хӗрарӑм хуравламарӗ. Латсӑр хумханнӑскер алӑка шартлаттарса хупрӗ те анаталла васкарӗ.

Ку хыпар пире те шалтах тӗлӗнтерчӗ. Эпир те Лешкаса тухса чупрӑмӑр.

13

Лешкас — Уйкасӑн чи пӗчӗк урамӗ. Унта пӗтӗмпе те вунвиҫӗ кил. Унталла-кунталла пӑхсан, ку урамра никам та пурӑнмасть тейӗн. Калинккерен тухакан сукмаксем, урам хушшинчи ҫул — пӗтӗмпех ҫеремленнӗ. Чӗречесене чус хӑмапа ҫапса лартнӑ ҫуртсем те йышлӑ. Виҫ-тӑватӑ ҫул каяллах тӗтӗм сӗннӗ пулмалла вӗсенче ― алӑк хӑлӑпӗсем тутӑхса ларнӑ.

Алтатти аппа ҫырма хӗрринчи йывӑҫ ҫуртра пурӑнать. Пӗрт умне эрешлентерсе решетке карта тытнӑ, чечексем лартнӑ. Кил хушшинче те йӗркеллӗ, таса. Хыпар-хӑнар ялта хӑвӑрт сарӑлать, Алтатти аппа пурӑннӑ ҫурт умне те халӑх йышлӑн пухӑннӑ. Кулагин та унта. Тимлесех Якур пиччене тӗпчет. Лешӗ пӗтӗм ҫанҫурӑмӗпе чӗтренсе, аллисемпе сулса ӑнлантарать.

— Хуларан ҫитрӗм те ларатӑп хайхискер. Кил хуҫи ҫук. Алӑка ҫӑрапа питӗрмен, пралукпа кӑна каркаланӑ. Апла аякках кайман пуль-ха терӗм. Кӗршӗ-аршӑра-тӑр. Пӗр сехет кӗтетӗп. Иккӗ… Тӗттӗмленме те пуҫларӗ. Тӑхлачӑ ҫук. Эп вара алӑк айне хут татки ҫырса хӗстертӗм те юнашар ҫурта кайса лартӑм. Паллах, хут татки курсан чупса пымалла ӗнтӗ. Мӗн ӗҫпе ҫӗренине те пӗлет вӑл. Ӑна кӗтсе хам та чылайччен ҫывӑрмарӑм. Тул ҫутӑлнӑ-ҫутӑлман каялла чупса килтӗм. Пӑхатӑп, хут татки малтанхи вырӑнтах выртать. Каркаланӑ пралука та никам та тӗкӗнмен. Апӑрша, ҫавна та чухласа илеймен: фермӑра ӗнтӗ тӑхлачӑ, дежурнӑй тесе ларатӑп. Унччен те пулмарӗ — кил хушшине Варвари вирхӗнсе кӗчӗ. «Алтатти ӑппа ӑҫта? ― тет. ― Ма ӗҫе тухмасть? Чирлерӗ-и?» ― тет. Ку мана шалт тӗлӗнтерсе ячӗ. Хирӗҫ нимӗн те калаймарӑм, каркаланӑ пралук еннелле кӑна тӗллесе кӑтартрӑм. «Арҫын-и эс е арҫын мар-и? Ма уҫса пӑхмастӑн? Тен, ӑна ятарласа ҫаклатса лартнӑ. Тен, пӗртрен тухаймасть вӑл», ― хӑтӑрать мана Варвари. Уҫса пӑхрӑмӑр та, ах — тӑхлачӑ пӑлтӑрта выртать. Хӗп-хӗрлӗ юн… Варвари тӗрех кантура чупрӗ.