Читать «Çавал сарăлсан» онлайн - страница 3

— Ара. Ҫуккӑ-ха вӑн.

— Иртерех мар-и… Пулаҫҫӗ ак. Эсир Элӗкелле пуль?

— Ҫук, Ҫавалкаса кӑна.

— Э-э-э. Апла хамӑр районсемех. Кӗртсе ларт, ларт. Ял ячӗ хӗрарӑм кӑмӑлне йӑлтах ҫемҫетрӗ. Вӑл Павела хӑех икӗ хутлӑ алӑка уҫса пачӗ.

— Раздевалкӑна лартӑр ак. Паян эп дежурствӑра пулатӑп. Ҫухалас ҫук, ан хӑрӑр, — тесе, пӗчӗк алӑк сӑлӑпне ҫӗклерӗ.

— Ку чӑматансене пули-пулми ҫын йӑтас ҫук, — кулса ячӗ Павел. — Тавтапуҫ сире.

— Тавӗ-мӗнӗ… Чӑрмавах мар. Кунта яланах ҫын. Каччӑ самантлӑха ҫурт ӑшчиккине пӑхса ҫаврӑнчӗ.

Стенисене ҫурри таран кӑвак, ҫуррине шурӑпа сӑрланӑ. Пысӑках мар фойе. Стенасем ҫумӗпе колхозсен ӑмӑртӑвне кӑтартакан стендсем. Хисеп хӑми. Кунтанах икӗ еннелле коридор каять. Чӳрече патӗнчи кӗтесре урайӗнченех хӑпаракан пысӑк тӗкӗр, чӳрече умӗнче телефон. Урайне улаллӑ-чӑлаллӑ селикат плиткисемпе сарнӑ… Павел урама тухас тесе алӑк хӑлӑпне тытрӗ.

— Тӑхтӑр-ха, — чарчӗ ӑна хӗрарӑм. — Паян парти активӗн пухӑвӗ пулать. Ҫавалкасран та килеҫҫӗ ӗнтӗ. Сире ларса кайма чухах.

— Ну? — тӗлӗнчӗ Павел.

— Чӑнах, ара.

— Вӑт тавтапуҫ… Телейлӗ ҫуралнӑ иккен эпӗ.

2

Ҫӗнерен уҫнӑ столовӑйне кайса ирхи апат ҫинӗ хыҫҫӑн, Павел военкомата кӗрсе учета тӑчӗ. Каярахпа вӑл Ҫавалкас енне иртекен шоссе хӗррине тухрӗ. Пушӑ машинӑсем район центрнелле килеҫҫӗ, каялла каяканнисем вара е вут, е тырӑ, е удобрени тиенӗ. Вӗсемпе каясси ҫинчен шухӑшламалли те ҫук. Палланӑ ҫынсем те курӑнмарӗҫ.

Вӑхӑта кӗскетес тесе, Павел тухӑҫалла каякан тӗп урампа утрӗ. Халь кунта ҫӗнӗ универмаг та пур иккен. Икӗ хутлӑ. Ҫынсем каланӑ тӑрӑх, Шупашкартинчен пӗртте пӗчӗк те, япӑх та мар. Кӗнекесем сутакан лавкка та пуян. Нумай-мӗн кунта кирлисем. Йӑтса кайма йывӑррине пӗлсех пӗр ҫыхӑ кӗнеке туянчӗ. Кирлӗ чух кирли тупӑнмасть, пурри пӑсмасть.

Райкома каялла ҫитсе кӗнӗ ҫӗре пуху пуҫланнӑччӗ ӗнтӗ. Алӑк патӗнчи сӗтел ҫумӗнче тӑракан арҫын (вӑл райком инструкторӗ пулчӗ пулас) хӑтӑрса илчӗ:

— Комсомол организаци секретарӗсен яланах кая юлса килес йӑла. Хӑҫан йӗркене кӗрсе ҫитетӗр? Пӑсса ячӗ сире Завьялов. Зала ан кӗрӗр, ав, балкон ҫине хӑпарӑр. Ӑҫта? Ӑҫта? Хывӑнӑр малтан. Ну, халь айтӑр.

Васканипе Павел арҫыннӑн сӑн-питне те пӑхса илеймерӗ. Хирӗҫмерӗ те. Мӗнех вара, вӑл коммунист вӗт. Мӗншӗн кӗрсе итлес мар, мӗншӗн район пурнӑҫӗпе паллашас мар?

Качча инструктор иккӗмӗш хута ертсе кайрӗ. Балконра ҫынсем сахал. Пурте пекех тата ҫамрӑксем. Павел малти рете пырса ларчӗ.

Президиумри кӗрнеклӗ арҫын «Ҫавал» колхоз председателӗ Трофим Матвеевич Прыгунов сӑмах илесси ҫинчен пӗлтерчӗ.

Павел хӑйсен колхоз председательне палламасть. Ялтан илкеленӗ ҫырусем тӑрӑх ҫеҫ, вӑл Марье упӑшки пулиине, яла пӗр виҫӗ ҫул каялла таврӑннине пӗлет. Марьерен шутласан, упӑшки ҫӳллӗ те яштака, пӗр вӑтӑрсенчен иртнӗ арҫын пулмалла пек.

Трофим Матвеевич, каччӑ кӗтнӗ пек залран мар, президиумран тухрӗ. Вӑтам пӳллӗ хӑй. Хытанка. Шӑртлӑ хура сухаллӑ. Васканӑ-ши, хырӑнма та ӗлкӗреймен. Сӗтел хушшине йеркипех ларнӑ ҫынсем ӑна трибунӑ умне тухма ҫул пачӗҫ.

— Юлташсем!

Ку сӑмаха вӑл утнӑ чухнех, трибунӑ патне ҫитиччен каларӗ. Сасси унӑн ҫинҫе, хӗрарӑмӑнни евӗрлӗрех. Ҫапах янравлӑ. Микрофон ҫук пулин те, чи катара ларакансене те аван илтӗнет.