Читать «Çавал сарăлсан» онлайн - страница 2

— Хӑв мана маниччен, — илтӗнчӗ пек катари хӗр сасси.

— Кӗтрӗн… Урӑх каччӑ тупиччен, — терӗ Павел, чӑматанӗсене ҫӗклесе. Ӑна кӗтсе илнӗн, ӑна ал панӑн вӗренен пӗчӗк турачӗсем хускалчӗҫ. Утма пуҫланӑскер, чаранса тӑрсах тепӗр хут пӑхрӗ: самаях пӗр пысӑк туратне такамӑн чунсӑр алли хуҫнӑ. Хуҫӑк вырӑн пӗвер чирӗпе пурӑнакан ҫын сӑн-пичӗ пек сарӑхнӑ, ун вӑрринчен турат хӑвӑлӗ темӗнле тӑлӑх та мӗскӗн куҫпа пӑхнӑн туйӑнӑть.

— Хуҫӑк турата сыпаймӑн, арканнӑ юратӑва чӑмӑртаймӑн, — аса килчӗҫ халӑх сӑмахӗсем. Ытла та ир-ха. Хӗвел халь ҫеҫ тухма хатӗрленет. Тен, тухнӑ таши, унӑн шевлисем тӳпене йӑлтах ҫутатса янӑ, хӑй ҫеҫ ҫуртсем хыҫӗпе курӑнмасть.

Хурала пуҫланӑ ҫулпа вокзалран иртсе пӗр ик ҫӗр утӑм кайсанах Павел алли ывӑннине туйрӗ. Мӗн калӑн: чӑматанӗсем пысӑк. Ахаль мар ӗнтӗ юлташӗсем: кунта икӗ хӗр ачана хупса илсе кайма пулать, тесе кулатчӗҫ. Питех те аван ӑсатрӗҫ ӑна: чӑматанӗсене юлташӗсемех вакуна йӑтса кӗчӗҫ, багажне те юлташӗҫемех станцӑна леҫрӗҫ…

Район центрӗнче ҫӗнӗ ҫуртсем нумай ӳссе ларнӑ. Вокзал урамӗ ултӑ ҫул каялла ял урамӗнчен нимӗнпе те уйрӑлса тӑмастчӗ. Йывӑҫ ҫуртсем, хӗлле — юр, ҫулла — тусан, ҫуркуннепе кӗркунне иртсе каяйми пылчӑкчӗ. Халь ав, икӗ енӗпех тротуар, ҫулне асфальтланӑ. Йывӑҫ ҫуртсен вырӑнне акшарпа шуратса лартнӑ икӗ-виҫӗ хутлӑ чӳл ҫуртсем ҫӗкленнӗ.

Казахстанра, пӗр уйӑх каялла ҫеҫен хир пулнӑ вырӑнта, поселок ӳссе ларнине Павел хӑй те сахал мар курнӑ. Сарлака та куҫпа виҫейми ҫӗршывшӑн пӗр Казахстан нимӗн те мар, кашни кӗтесех пӗр евӗрлӗ ӳстерсе чечеклентерме те унӑн вӑй ҫителӗклӗ.

Симӗс сӑрпа сӑрланӑ тимӗр карта ӑшӗнче ларакан ҫурт умӗнче Павел канма тесе тӑчӗ. Ҫурчӗ икӗ хутлӑ. Алӑкӗ ҫӳлте. Сухан хуппи тӗслӗ алӑк патне бетон картлашка хӑпарать. Иккӗмӗш хут чӳречисем айӗнче виҫӗ хӗрлӗ ялав. Вӗсене уяв ячӗпе ҫакнӑ пулмалла. Ҫил ҫук. Ялавсем вӗлкӗшмеҫҫӗ. Вӗсене илме маннӑ-ши? Тен, яланах ҫапла ҫакӑнса тӑраҫҫӗ.

Ку райком ҫурчӗ мӗн. Ӑна Павел ҫырса ҫапнине вуланӑ хыҫҫӑн пӗлчӗ.

Картан шал енне йӗркен-йӗркен ҫӑка лартнӑ. Ҫӑкисем сакӑр-тӑхӑр ҫултан ытлах мар пулӗ-ха, Павел пӗвӗнчен кӑшт кӑна ҫӳллӗрех. Сӗткенӗ хӑпарма тытанннпе хуппине тӗс кӗре пуҫланӑ.

Уснӗ поселок, ӳснӗ. Халь хула евӗрлех вӑл. Ултӑ ҫул хушшинче вӗҫӗмсӗр улшӑну! Елӗк парти райкомӗ темиҫе чӳречеллӗ, ҫиелтен тӑмпа шӑлса лартнӑ пӗчӗк пӳрте вырнаҫнӑччӗ. Халь ав, райком ҫурчӗ кермен пек.

Машинӑсем курӑнмарӗҫ.

— Ӑҫта васкас? Халь килте пекех ӗнтӗ. Чӑматанӗсене кӗртсе лартсан, тӳрех учета тӑма та юрать. Машинӑсем пулмасан, ялтан кам та пулин лашапа килӗ-ха, — шухӑшларӗ Павел.

Хытса лӑрнӑ алӑк шатлатса уҫӑлчӗ. Пусма картлашки ҫине хурӑн шӑпӑрӗ йӑтнӑ хӗрарӑм тухрӗ. Райком умне ирех ҫитсе тӑнӑ ҫын кӑсӑклантарчӗ пулас ӑна, шӑлма пуҫличчен каччӑ ҫине чылайччен пӑхса тӑчӗ вӑл.

«Инке тес — ҫилленӗ, кинеми тес — ватӑ мар», — шухӑшларӗ Павел, ӑна сӑнанӑ май. Хӗрарӑм, вӑтаннӑн, ӗҫе май хӑпарнӑ кӑвак кофтине туртса юсарӗ, пушаннӑ тутӑрне туртса ҫыхрӗ.

— Сирӗн пата чӑматансем лартма юрамӗ-ши?

— Юрамасӑр тата, — сасартӑках хуравларӗ вӑл. Унтан шелленӗн ҫапла хушса хучӗ: — Машинӑ кӗтетӗр пулӗ те.