Читать «У чым яго крыўда?» онлайн - страница 30

- Прынясі мне, Проська, той Лявонаў ліст, дык аддам табе гэты сшытак...

- Наўсягды?

- Наўсягды. Толькі прынясі.

Проська пакруціла ў сваіх руках Лаўрынькін прыгожа спісаны сшытак, пакруціла яго з усіх бакоў, вочкі ў яе загарэліся, і яна сказала:

- Я выхаплю яго ў Лёксы і прынясу.

- Ну, во, во... Добра! Дык глядзі ж! Сшытак будзе твой.

Лаўрынька павесялеў. Цэлую лекцыю цешыўся ён, як падзярэ гэты ліст на самыя дробныя кавалачкі, каб ніхто ўжо яго ніколі не злажыў і не прачытаў, - каб і знаку ад братавага сораму не засталося.

Але не пераскочыўшы, не кажы: гоц! На другім перапынку, пасля гэтай лекцыі, Проська падбегла к Лаўрыньцы і сказала яму:

- Ай, што мне твой сшытак. Дай, Лаўрынька, кніжку з людзьмі, дык прынясу Лявонаў ліст.

Як ні любіў Лаўрынька брата, але з кніжкаю, у якой ёсць рысункі, расстацца дзеля таго праклятага лісту не мог.

- Курносая ты, і Лёкса курносая, і ўвесь род ваш курносы! - засіпеў ён на Проську ад гневу. - Сказала, а тады не хочаш... якая ты! Ты ж узялася прынесці той ліст!

- Як я ўзялася? Я йшчэ не ўзяла сшытку. Дурны ты, і брат твой дурны, хоць і вучоны, усе так кажуць! - крыкнула Проська і пабегла. - Я і без твае кніжкі абыдуся.

«Нічога, - з малой пацехаю падумаў Лаўрынька, - калі-небудзь, як будуць чытаць гэты ліст на вечарушках, выхаплю яго з рук і падзяру...»

На тым ён і спыніў пакуль што справу, але пастанавіў усё ж напісаць Лявону аб усім і ўкрадня ад усіх.

IX

Не ўсе ж тыя сады цвітуць,

Што вясною распускаюцца,

Не ўсе ж тыя вянчаюцца,

Што любяцца ды кахаюцца...

З нар[однай] песні

У адзін прыгожы дзень прыйшло Лявону некалькі лістоў і адкрытка. Схапіў Лявон у рукі: на адкрытцы і на адным лісце адрасы напісаны зусім непісьменна і незнаёмымі рукамі. На адкрытцы намалёвана: адзін пан цалуецца з паняю, а другі пан цікаецца да іх з вялікім кіем... А на другім баку адкрыткі, побач з адрасам, напісана гэтак:

«Не бегай ты за дзеравенскімі, а хопіць з цябе гарадскіх. А то як прыедзеш на Вялікдзень, - так адлупцуем цябе, вучонага, што і сваіх не пазнаеш. Мы цалуемся цяпер з ёю колькі хочам, балазе ты наўчыў».

Лявон збялеў, ногі занямелі, а рукі марудна разарвалі канверт лісту з незнаёмаю рукою. Ліст быў ад Лёксы. Нехта свецкі пісаў за яе, малапісьменную, так:

«Рука мая пісала, не ведала - каму, а сэрцайка сказала, што міламу свайму. Пішу пісьмо ад скукі, ляці, пісьмо, майму міленькаму ў рукі. Пісьмо ад вашай Сашы драгацэннаму другу Лявонцію Грыгорьевічу Задумаву. У першых строках маяво пісьма паклон ад белага ліца аж да сырой матушкі-зямлі. І яшчэ звяшчаю вас, што мы, ваша Саша, жывы і здаровы і вам таво жалаім ад Госпада і Бога, здароўя і ўсякага ўспеху ў дзелах рук вашых. Прадзём найбольш у сваёй хаце, то на Банадысёва батрака вам не сумлявацца. Патаму как мы тожа панімаюшчыя. Но што з міне сміюцца, как мы няўчоная мужычка і болі нічаво. Можа, вы толькі прасмяхаеце, но я вас буду любіць да грабавой даскі. А з таво нічаво ня можаць быць, так што Бог вам суддзя, а мы чым былі, пры тым і застаёмся. У вас ёсць багатыя і прыгажэйшыя. Но прыязджайце на святую Пасху, будзем гуляць, як і гулялі. Цалуем вас няшчотна раз. Не забывайцеся ж на нас. Ваша любезная навекі Саша Лявонцьеўна Далігойдава».