Читать «Голас крыві брата твайго» онлайн - страница 35

— Не слухаеш ты.

— Слухаю,— сказаў Імполь, расцягваючы мяккую скварку і адкусваючы любовы краёк.

— Прыгналі чатырох голых хлопцаў, во сюды, на мой надворак, і пытаюць: «Русіш?» — А я і кажу... Чуеш, што я кажу?..

— Чую.

— Рускія, кажу, у царкве хрышчоныя. Так яны іх... тут, за пяшчаным берагам, і паклалі.

— За што?

— Я ж і кажу, рускімі іх назваў... А нямцы падумалі, што гэта салдаты... А цяпер грэх на сабе нашу,— стары скурчанаю далоняй прыгладзіў чубок белых, ажно зеленаватых валасоў.— Ой, вялікі грэх...

— А дзе ж старая? — нечакана падумаў Імполь, успомніўшы Ладзімераву жонку, яе чырвонае, з вывернутым ніжнім павекам страшнае вока, з якога збягала няпрошаная сляза.

— Старую таксама не ўбярог. Пайшлі пілаваць вярбу, што зламала леташняя бура, і ёй кепска стала. Прысела на калоду і не паднялася. Толькі нешта сказала, як у сне, і па ўсім... Летась на згоне зімы.

— Ты, дзед, усё пра смерць,— першым адсунуўся ад стала Вайтовіч.— А я во пра жысць думаю. Пара ўставаць, покуль не захапіў выянтковы час.

— Ты і так забавіўся,— засмяяўся і абцёр жменяю з тлуставатых губ з’едлівую ўхмылку ўрэдны і языкаты грузчык.— Узбечка даўно зачакалася...

— Ого, у цябе што ні скок, то ў мой бок,— перакінуў ногу цераз услон і шумна ўздыхнуў Вайтовіч, і яго крывы, косы і вялікі цень хіснуўся і папоўз па сцяне. За ім, ловячы абедзвюма рукамі стол, вяла падняўся разамрэлы Імполь.

— Астаўся б нанач у мяне,— сарамяжліва і смешна, як дзіця, бяззубым ротам усміхнуўся стары Ладзімер.— Расказаў бы пра жысць сваю. Га?.. Інтарэс да цябе маю...

— Дахаты трэба,— у Імполя ўсё не выходзіла з галавы яна, Хрысця.

...Сіняватым поцемкам ён быў ужо на той вуліцы, каля дагледжанага дамка за чорнымі яблынямі і ціха пастукаўся ў тыльнае акно. Яна адчыніла, сумелася, успляснуўшы рукамі, што ён п’яны, увалакла ў хату, распранула, паклала на ложак, а сама лягла каля сцяны на халаднаватай падлозе, дзе хадзіў скразняк. Да поўначы не спала, баючыся, што будзе аблава, знойдуць яго і забяруць... Баялася мо не столькі аблавы, колькі ўрэднага, з падбрытымі вусікамі дарожнага майстра, што з жонкаю і дзіцем жыў за сцяною, перабудаваўшы калідор і зрабіўшы сабе новы ход. У яго быў тэлефон і быў, як яна чула, рэвальвер... Хрысця асцерагалася, каб ён не пазваніў часам у орскамендатуру і не паклікаў немцаў. А п’яны Імполь, аб нічым ужо не дбаючы, спаў як забіты, і яго моцны залівісты храп пераліваўся на ўвесь дом. Яна заснула толькі пад раніцу, ачуціўшыся ад таго, што яе чапіла Імполева рука — такая гарачая і такая жаданая. Хрысця не адапхнула яе, а нават сама, з трывожна-трапяткім, што захлыналася ад радасці, сэрцам пакацілася да гэтай рукі...

V

Хрысця, прымружыўшы вочы і закрываючыся прыстаўленаю рукою ад ясна сляпучага сонца, вызірнула ў акно. Прыручаны параненымі немцамі, што лячыліся ў дварчанскім шпіталі, да хлеба асвойтана і хрыпата раз за разам каркаў чорны, з ружаватым адлівам, даўгадзюбыграк. Ён сядзеў на пазелянелым рагатым і самым большым суку старой хвойкі, што падсохла і амярцвела ад гарача-ржавага шлаку.