Читать «Голас крыві брата твайго» онлайн - страница 11

Бацька нават закалаціўся ўвесь, заплюшчыў вочы і затрос кулаком, прарочачы нешта несусветна страшнае ды грэшнае:

— Вот папомніш мяне: бегае ён ужо на сваю пагібель.

— Пра каго ты кажаш, тата? — Алеся злякнулася і, млява ловячы рукою лаву, прысела на яе.

— Ды пра яго, пра Змітрыка ўсё.

— Перахрысціся! — закрычала ўжо Алеся і сама апала душою, успамінаючы Імполя.

— Каб гэта адвярнула бяду,— ён падышоў да печы і паглядзеў, як там палаў і патрэскваў агонь.

— Так не наклікай яе!

— Можа, і не трэба гаварыць,— ён павярнуў свой ружовы, асвечаны агнём твар.— Але ўжо раз да слова прышлося, то скажу. Гэта твой каля чужых спадніц аціраецца, а Змітрык, як муха ў малако, у палітыку абцэсам лезе. Чуе маё сэрца...

— Тата...— і нейкая тугая зашмарга здушыла горла.

I Алеся пачала жыць, як і жыло цяпер усё Верасава, са страхатлівым чаканнем немінучай, наканаванай бяды.

Так ператрывалася, перабылася ды перагаравалася ўжо трэцяя зіма...

II

Развіваючы за сабою шырокую паласатую стужку епітрахілі і падбіваючы падол доўгай чорнай расы з нашытымі жоўтымі крыжыкамі, па Верасаве хадзіў і высвенчваў перад велікодным постам хаты высокі, адутлаваты з сіваю бародкаю настаяцель дварчанскай царквы Амвросій Дэконскі.

Падбароддзе яго збіралася ў складкі і цяжкім воллем наплывала на шаўкавістую епітрахіль, калі ён, угнуўшы голаў, шырока ступаў у зацярушаныя ружовымі трэскамі ды пілавінамі, забруджаныя за зіму верасаўскія двары.

Услед за ім ад брамы да брамы з густым шахканнем па раздражджалым снезе пад’язджала фурманка: водле розвальняў нетаропка ішоў, трымаючы злёгку папушчаныя лейцы, ружовашчокі з зухавата-белымі распушанымі вусамі царкоўны стараста. Ён неўпрыкмет, па дамоўленым знаку адказваў Дэконскаму, у якую хату заходзіць, а ў якую не, бо ў Верасаве, як ува ўсіх тутэйшых вёсках, праваслаўныя, што называлі сябе рускімі, змяшаліся з католікамі, што ўжо лічыліся палякамі і святкавалі вялікдзень звычайна раней, па новым календары. Рады ў гады святы і супадалі.

Стаяў адлежны дзень з волкім туманам, што з’ядаў аселы, паточаны ў пагоду ясным і высокім, ужо вясновым сонцам шараваты зярністы снег.

У тумане відаць белае, і таму чорна-шарыя верасаўскія хаты размываліся ў сіняватай, як разведзенае малако, глыбіні і бачыўся на вуліцы сыты конь дварачанскага царкоўнага старасты.

I дасужыя верасаўскія бабы, падцікаваўшы, на якую вуліцу заварочвае белы конь, заднімі дварамі ды загуменнямі паспявалі ўскочыць з хаты ў хату ды наказаць адна адной і — гэтак па нітачцы ўжо далей,— што па вёсцы ходзіць поп, і ўжо ўсе спрытном падмяталі хаты, прыбіралі з прыходу чыгуны ды ражкі і скоранька, дастаўшы з куфра, засцілалі бела-іскрыстым ільняным абрусам пачарнелыя, сточаныя шашалем сталы.

Багацейшыя прыспешвалі ў засекі набраць рэшата аўса ці жыта, бяднейшыя, адкінуўшы полку, нагіналіся ў падпрыпек, каб выбраць з дуплявага, аплеценага дротам гаршка драбнаватых ад маладых курэй і назбіраных на гэтакі дзень яек.

У Алесіну хату, задыхаўшыся, убегла Ваўчкова Вольга, пакасілася на вітушкі, што стаялі на драўляным крыжы-падстаўцы, на кошык з вялікімі клубкамі,— усё Верасава рыхтавалася пасля вялікадня ставіць кросны,— і расслабіла пад шыяй тоўстую суконную хустку: