Читать «Абай жолы. 4 кітап» онлайн - страница 266

Мұхтар Әуезов

Павлов бұлардың жайын Абайға ызалы намыспен айтқан.

Қалайда Павловтың Абайға ендігі әкелген әңгімелері өзгеше жақсылықтың нышандары сияқты. Оның жүзінде, қазіргі лебінде Абайды қуантып, таңырқатқан мол бір сенімді жалын бар. Жақын замандағы жақсылықты сезіп, жан-жағына, бар жақын жандарына үміт-қуат, қуат-қайрат бітіргісі келген аса бір қызуы мол, қызықты жанның оты танылады. Абайды Павлов уайымнан ғана алаң еткен жоқ. Бұл күнде шер басып келе жатқан күңгірт кеудені үлкен қызу, ашық сәуле төгіп жылытқан, жадыратқан игілік әкелді.

Становтың байлауын Абай енді Павловтың көзінше бой тоқтатқан, сабырлы адамның қалпында тыңдады. Доктордың айтуынша, Мағаштың науқасы ауыр науқас. Бұны жазамын деп ешкім айта алмайды. Әзіргі ғылым бұл дертпен жақсы алысатын дәрі-дәрмекті де тапқан жоқ. Тек күтіммен, баппен ғана Мағаш науқасын ұзақ созылған сүле науқасқа айналдыруға болады. Ендігі Становтың Мағаш үшін алысатын мақсаты сол ғана. Тым құрса ұзаққа созылып, ескіріп кететін күйге ауысса екен. Сонымен де бірталай жыл өмір кешетін жандар болады. Становтың тілері мен айтары осы ғана. Содан кейін Павлов пен Абай екеуін ақылға ала отырып, Мағаштың қасына бұларды ертіп барып, Станов байлау айтты. Бұның кеңесі бойынша, Мағашты енді жолшыбай суық тидірмей, жылы орап, жақсы күтіп отырып, қырға алып қайту керек.

Елде қымызға, күтімді асқа, жақсы-жайлы бапқа сену керек. Қаладан Станов мезгіл-мезгіл дәрі жіберіп тұрады. Абай өзі бұнда Становқа науқастың жайы қалай келе жатқаны туралы үнемі жазып тұрсын. Күн жылынған соң көктемде, Мағашты аса ұнатып құрметтеуі себепті Станов өзі де Абайдың аулына алыссынбай әдейілеп барып емдеп қайтпақшы болды.

Бұдан кейінгі күндер Абай мен Дәрменнің, Баймағамбет, Кәкітайдың Мағашты елге алып қайту әзірлігіне ауысты. Өзге жылдар емес, биылғы қыс басқаша. Қырдан келген салт атты жолаушы, шаналы жүргінші, әсіресе жүрісі баяу, түйелі керуен болсын – бәрі де биылғы қыстың қаталдығынан, қатты суығынан зар қағады. Қырдан келген, беті-мұрны үсіген өңшең қара қожалақ болған ел адамдарының жүздері былай тұрсын, қазір ғинуар айының ортасынан ауған шақта, қаладағы жұрт та ендігі cap аяз, үскірік сұмдық суықтан амалсыз үркіп, шошынып жүр. Талай күндер балалардың оқуға бармай қалған кездері болды.

Орайын таппай, амалсыздық айдамай еркек-әйел, үлкендер де үйлерінен шығудан сескене береді. Абай: "Жолдың бораны, күнделеп жауған қары уайым болады" деп, енді бір қам айтқан. Мағашты аязды күнде далада бөгеп, тағы да суыққа ұрындырып алмау керек. Сол үшін бір-екі шана болып жүруге болмайды. Елден келіп, қазір қалада жүрген Абай мен Мағаштың туыстары, дос-жараны, жақындары болса бәрі де тез жұмыстарын бітірсін. Сөйтіп, бір күнде "е" десіп қаладан бір топ шана болып шығу қажет. Боран соғып, жол басылып қалса, көп шаналы жүргіншілер кезектеп алға түсіп, қарды бұзып, Мағаштың шанасына сүрлеу салып отырады! – деген.