Читать ««Калі закваскі няма, нічога не створыш»» онлайн
Валентин Сергеевич Маслюков
Валянцін МАСЛЮКОЎ: «КАЛІ ЗАКВАСКІ НЯМА, НІЧОГА НЕ СТВОРЫШ»
Дата нараджэння: 22 верасня 1949 года. Творы: «Нараджэнне чараўніцы», «Час паўночы», «Бег наперадзе сябе» («Зялёная жанчына»).
«Фантастычныя» месцы працы: часопіс «Парус».
Спецыяльна для тэматычнага нумара «М» Святлана Курганава пагутарыла з фантастам, журналістам, пісьменнікам Валянцінам Маслюковым.
— Што вы лічыце пачаткам сваёй творчасці?
— Першую казку я надрапаў у сем гадоў. Спроба першай публікацыі — гэта аповесць пра праблемных падлеткаў «Дзіцячы сад», мой першы дэтэктыў. Я аддаў яго ў «Нёман» у канцы 1970-х гадоў, але яго не апублікавалі, хоць два разы з'яўляліся анонсы. Аказалася, што патрэбен быў водгук міліцыі. Міліцыі чамусьці не спадабалася — у рэдакцыі сказалі: «Ай, пішы іншую». Іншую напісаць! Я гэтую напісаў, высунуўшы язык. Мне тады здавалася, што нічога болыи не напішу. А яны — іншую напісаць!
— А што чыталі ў той час? Што вас так зачапіла, што паўплывала на творчасць?
— Я пачаў чытаць не асабліва рана: толькі ў школе. У школьныя гады, я памятаю, мяне жудасна палохалі зборы твораў. Мне тады здавалася, што нармальны чалавек, нармальнае дзіця гэта не можа чытаць. Чытаў казкі, прыгодніцкія кнігі. «Нашчадка з Калькуты» — у свой час нашумелая кніга — перачытаў разоў пяць. Бацька ўжо казаў: «Выкіну, калі ты возьмеш яе зноў чытаць». I мне заўсёды быў цікавы казачны свет — свет выдумкі, мары. Я перачытаў Жуля Верна, Аляксандра Бяляева. У свой час Толкіен зрабіў на мяне вельмі моцнае ўражанне сваёй інтанацыяй, сваім светаадчуваннем — зачараваным, рамантызаваным. Вось гэта нешта глыбокае аўтарскае, чаго не хапае велізарнай колькасці паслядоўнікаў. Толкіен пісаў — і гэтым ён выказваў сябе. Менавіта гэта тады мяне вельмі ўзрушыла.
Я вучыўся на факультэце журналістыкі МДУ. I ў студэнцкія гады ў нас была такая праграма па рускай і замежнай літаратуры, што прачытаць і тое, і іншае — павесіцца. Я захапляюся дачкой, якая перачытала такія кнігі, якія я не змог адолець.
— Раскажыце, як вы «звязаліся» з фантастыкай?
— Справа ў тым, што я спачатку працаваў у «Знамени юности» пасля размеркавання, а потым мяне пераманіў бюлетэнь «Рабочая смена» — маленькае выданне, пасля газеты з тыражом у 750 тысяч асобнікаў. Я змяніў месца працы, таму што ўжо разлічваў: мне патрэбен час, каб пісаць кнігі, а там было болыи вольна. Я туды прыйшоў у 1979 годзе, а праз 5 гадоў гэты бюлетэнь быў зроблены Усесаюзным маладзёжным часопісам «Рабочая смена», пазней перайменаваны ў часопіс «Парус», які стаў выходзіць мільённым тыражом.
— У «Парусе» былі створаны фантастычныя тэматычныя нумары. Як з'явілася гэтая традыцыя?
— Спачатку з'явіліся апавяданні пра ПТВэшнікаў, потым з'явіліся фантастычныя апавяданні. Тады ў Мінску быў клуб фантастаў. Чалавек 15—20 збіраліся ў БДУ раз на тыдзень у фізічнай лабараторыі. Навуковыя работнікі тады любілі фантастыку: чыталі і самі яе пісалі. I калі мы былі яшчэ бюлетэнем, было прынята рашэнне, што мы будзем выпускаць раз на год нумар, прысвечаны фантастыцы. Тэматычныя нумары — гэта мая ідэя. I мы апублікавалі практычна ўсіх беларускіх фантастаў, якія на той час былі. Нашы аўтары: Сяргей Булыга, Сяргей Трусаў, Дрозд і Зяленскі, якія пісалі сумесна.
