Читать «I чую я голас...: выбраныя вершы, 1954-2008» онлайн - страница 29

Ніл Гілевіч

Вянок на магілу

* Ведаю: гэта — Толькі маё. Да скону. Навошта ж пішу? Ну, можа, знойдзецца хтось, Хто зразумее нешта. * Ціха ляжала. Думаў, што спіць. I раптам: «Ты ж трымайся, Ніл! Ты ж трымайся!..» — сказала. Не адкрываючы воч. * «Падвядзі мяне Да вакна, — папрасіла. — Хачу паглядзець...» Праз паўхвіліны цяжка, Скрушна сказала: «Усё...» * Абарвалася... Усё абарвалася... Усё пагасла... Усё, што свяціла мне І абяцала свяціць. * Помню, сказала: «Ой, як ты будзеш плакаць, Калі я памру...» Не, не ўяўляла яна Плачу майго землятрус. * Як ты прасіла: «Дамоў! Хоць на дзень дамоў!..» І вось ты дома. І толькі на дзень. Заўтра Пакінеш свой дом навек. * Дзе ты, куды ты Гэтак далёка найшла, Што не прыходзіш? Вочы прагледзіў — няма. Слухаю ціш — не чутно. * Плачу і плачу. Я і не знаў, што ў мяне Слёзы так блізка. Як ні згадаю цябе — Вочы да Бога плывуць. * Вось і настала Страшнай расплаты пара: Курчуся ў муках І праклінаю сябе — І ратунку не бачу. * Ты — вечным жыла: Любоўю і дабрынёй. І будзеш вечна. А я — быў рабом часу. Гэтым і пакараны. * Усё бачыла. Пакутвала. Плакала. I малілася: «Божа, падтрымай яго! Маіх сіл не хапае!..» * «Што яны робяць З Беларуссю! — плачучы, Крычала яна. — Я не стрываю й памру!..» І — памерла. Ад гора. * Тымі ключамі, Што я адмыкаў дзверы У свет мілаты — Цяпер адмыкаю ў стынь, У пустату, у вусціш. * Сто дзён я хадзіў Высакародна хлусіць: «Ты паправішся...» I вочы ад воч хаваў, Каб праўду не ўбачыла. * I чуецца мне Ціхі журботны голас, — Той, у палаце: «А ружы ці зацвілі? Праўда? То гэта добра...» * Знаю, якой ты Ад Бога ка мне прыйшла Якой святлістай! Знаю, што ўзяў у цябе. А ці што даў — не знаю. * Якую ўжо ноч — Толькі пачну засынаць — Боль працінае: «Чаму ты крыўдзіў мяне? Няўжо ты не знаў, хто я ?» * Хаджу паплакаць... Лепш, як побліз магілы Нікога няма, — Тады можна і ўголас. Уголас не так баліць. * Божа, якою Няшчаснай, пакрыўджанай Ты ўранку была! Хай бы я лепш не ўбачыў. Хай бы я ноччу памёр. * Як ты трымцела Над верай сваёй! I як Змагалася ты — З сабой i з цэлым светам, — Каб той веры не страціць! * «Паклёп ix i бруд Ты не прымай да сэрца», — Гэтак сказала Мне на сустрэчы яна. Сёння. У сне. У поўнач. * Як кроплю расы Долу баіцца праліць Поўненькі венчык — Гэтак баялася ты Долю праліць няўмысна. * Ноччу пабачыў, Як ты ламала рукі — Ад болю, ад мук — Над цяжка хворым дзіцём... I я зразумеў усё. * Што ты стрывала, Сцярпела i вынесла — Знаю адзін я. Пэвен, што ў нашым краі Святых жанчын больш, чым дзе. * З кім падзяліцца Мне болем за родны край — Так, як з табою? Так — каб сляза у слязу. Так — каб на клятву клятва. * Помню, спытаўся: «Што ад мяне ім трэба? Чаму так грызуць?» І ты адказала мне: «Душу не прадаў — таму». * «Ну й патрыёты! — Балесна ўздыхнула ты. — Няўжо ім няўцям, Што гэтай хлуснёй яны Б'юць Беларусі ў сэрца?» * Мама... I Hiна... Як паміралі страшна!.. Вось i выходзіць: Хто ў муках пражыў жыццё Iм i пакутная смерць. * Годнасць і гонар За свой чалавечы сан — Годнасць і гонар. У гэтым ты ўся была. І на людзях і дома. * Ты плакала так Жаласліва — як дзіця Знясіленае, Што ўжо не можа гукаць Маму, a толькі плача. * Найстрашнейшая Кара з усіх на зямлі — Кара памяці. О каб мог я забыцца На гэты роспачны плач! * На што ні зірну — На хатку, кветнік, садок - Ва ўсім мне відзён Запозна ўяснёны мной Геній тваёй любові. * Усё, што магла, Ты для мяне зрабіла. Усё, што магла. I нават намнога больш: Выгнала д'ябла з душы. * Няма таго дня, Каб не падступіла мне Памяць да горла — Жалем, балючым няўсцерп. Ці не да Бога іду? * Пытаецеся, Чаму не хаджу я ў храм На пакаянне? Чаму?.. Не хачу, каб Бог Зменшыў пакуты мае. * Да астатку дзён, Па самы апошні ўздых, На гэтай зямлі Ты — светач душы маёй. І там будзеш ім, i там... 2003-2004