Читать «Мiхалка (на белорусском языке)» онлайн - страница 8
Болеслав Прус
Пралазiў ён так дзень, другi, абмiнаючы гарадавых, каб не спыталiся пра пашпарт. Сталовай з цёплай ядой не знайшоў, харчаваўся толькi крывяной каўбасой, салам, хлебам, селядцом, запiваючы гарэлкай.
Ён ужо страцiў рубель, нiчога людскага не спажыўшы. Спаў пад плотам i сумаваў па людзях, бо не было з кiм словам перакiнуцца.
Падумалася дзецюку, а цi не лепш вярнуцца дахаты. Пытаўся ў прахожых, дзе тут чыгунка. Пайшоў туды, куды паказвалi, i трапiў на чыгунку, але не на сваю.
Убачыў нейкую вялiкую станцыю, многа людзей, дамы каля станцыi, а рэйкаў не было.
Разгубiўся страшэнна, спалохаўся, не ведаючы, што да чаго. А потым ужо нейкая добрая душа растлумачыла яму, што ёсць яшчэ тры чыгункi, аднак - за Вiслай.
Цяпер Мiхалка ўспомнiў, што iшоў сюды цераз мост. Пераначаваўшы ў нейкiм раўку, пачаў пытацца пра дарогу да моста. Расказалi яму дакладна, дзе iсцi проста, дзе налева, а дзе направа i дзе павярнуць. Запомнiў усё, але як пачаў iсцi i паварочваць, дык трапiў да Вiслы, але моста не знайшоў.
Дык i вярнуўся ў горад. На бяду пачаўся дождж. Людзi хавалiся пад парасоны, а ў каго не было - той уцякаў. Пад такiм лiўнем Мiхалка не асмельваўся пытацца пра дарогу.
У самы найбольшы дождж ён згорбiўся пад сцяной, застыўшы ў сваёй прамоклай сярмязе, i пацяшаў сябе тым, што хоць босыя ногi пад лiўнем адмыюцца.
Калi ён стаяў так, збялеўшы, а вада па доўгiх валасах аплывала яму за кашулю, каля яго спынiўся нейкi пан.
- Жабрак? - спытаўся ён.
- Ды не.
Пан прайшоў трохi наперад i зноў спытаўся, вярнуўшыся:
- Але ж есцi хочацца?
- Ды не.
- I не холадна?
- Ды не.
- Дурань нейкi! - мармытнуў пан. А потым: - Але ж грыўню ўзяў бы?
- Калi б пан даў, дык узяў бы.
Пан даў i пайшоў сабе, штосьцi мармычучы.
Пасля ён зноў спынiўся, паглядзеў на мужыка, нiбы вагаючыся, аднак урэшце пайшоў назусiм.
Мiхалка трымаў у жменi манецiну i думаў, здзiўлены:
"Глядзi, якiя тут бываюць добрыя паны!"
I падумаў раптам, што такi добры пан мог бы паказаць яму i дарогу да моста!.. Аднак ужо было позна.
Ноч пачалася, запалiлi лiхтары, а дождж прыпусцiўся гусцейшы. Дзяцюк шукаў вулiцу, каб найцямнейшую. Павярнуў туды, сюды. Заўважыў новабудоўлi i пазнаў раптам вулiцу, дзе раней працаваў.
Тут вось канчаецца брук. Тут паркан. Там склад вуголля, а там яго дом. У некалькiх вокнах гарыць святло, а праз адчыненыя вароты вiдаць незакончаныя флiгелi.
Дзяцюк увайшоў у двор. Дзе-дзе, а тут яму належыцца начлег. Ён жа сам гэты дом будаваў.
- Гэй! Гэй! А куды ты? - гукнуў за iм з ганка чалавек у доўгiм кажусе.
Вiдаць, ужо было холадна на дварэ.
Мiхалка павярнуўся.
- Гэта я, - сказаў ён. - Iду спаць у сутарэнне.
Чалавек у кажусе абурыўся:
- Тут што - жабрацкi гатэль, каб вам начаваць?
- А я ж тут рабiў усё лета, - збянтэжыўся дзяцюк.
У сенцах паказалася вартаўнiкова жонка, непакоячыся пра мужа.
- Што тут робiцца?.. Хто гэта?.. Можа, злодзей? - спыталася яна.
- Ды не. Толькi вось гэты кажа, што ён тут працаваў, што i начлег яму належыцца... Дурнаваты!..