Читать «Тэўтонскi ордэн - Ад Ерусалiма да Грунвальда (на белорусском языке)» онлайн - страница 4

Тэўтонскi ордэн складаўся з трох катэгорыяў сяброў. На першым месцы былi рыцары, затым ксяндзы i, нарэшце, службовыя браты. Адзенне рыцараў - чорная тунiка i белы плашч з чорным крыжам на левым плячы. Ксяндзы - не абавязкова шляхетнага паходжання - адпраўлялi набажэнствы, удзялялi таямнiцы веры рыцарам i хворым у шпiталях, пад час вайны станавiлiся капеланамi. Насiлi такi ж убор, як i рыцары, толькi тунiка i плашч былi даўжэйшымi. Службовыя браты паходзiлi не са шляхты. Да iх належалi збраяносцы рыцараў, наёмныя жаўнеры, якiя часова прымалi шлюбы. Насiлi шэрыя плашчы з "паўкрыжам" - крыж без верхняй часткi (у выглядзе лiтары Т). Выконвалi ў войску функцыi падафiцэраў, загадвалi кузнямi, стайнямi, фальваркамi, шпiталямi.

Iснаваў яшчэ iнстытут паўбратоў, якiя жылi ў свеце, але былi звязаны з ордэнам. Да паўбратоў залiчвалi дабрадзеяў ордэна. Але гэтая катэгорыя сяброў, як i iнстытут ордэнскiх сёстраў, не атрымала значнага развiцця.

Iстотныя змены ў жыццi аб'яднання, такiя, як новае месца дзейнасцi, колькасны рост, стварэнне ўласнай дзяржавы, несумненна, уплывалi на яго статуты i структуру. Мы не маем мэтай высвятляць, як адбываўся гэты ўплыў, а паказваем ордэн пад час яго быцця ў Палестыне, а пазней у Прусii ўжо ў завершаным выглядзе.

Ордэнскiя браты жылi разам, спалi на цвёрдым ложы, елi ў сталоўцы, на першых часах небагата. Калi вялiкi магiстр (хохмайстар) сядаў за агульны стол, то яму давалi трохi большую, чым астатнiм, порцыю.

Рыцары абавязвалiся быць на iмшы або чытаць пэўную колькасць малiтваў. Не маглi без дазволу выходзiць з дому, пiсаць i атрымлiваць лiсты, мець што-небудзь пад замком, каб не было i думкi аб уласнасцi (уласнасць з'явiлася, калi ордэн разбагацеў). Адзенне найпростае, як i зброя з конскiм рыштункам. Належала мець добрага баявога каня i гартаваную зброю. Сябру ордэна нельга было размаўляць з жанчынай, асаблiва маладой, не мог нават мацi пацалаваць. Дазвалялася трымаць жанчыну для працы ў доме.

Ваенная арганiзацыя Тэўтонскага ордэна ў Палестыне абапiралася на братоў, завербаваных салдатаў i дапаможныя мусульманскiя аддзелы бедуiнаў i "туркапулаў". Адсюль у статутах згадваецца пасада туркапулёра, а слугi ўжо ў Прусii ўсё яшчэ звалiся каравановымi.

Спосаб маршу i прывалу, знаходжанне на пастоях i ў бiтве - усё дакладна рэгулявалася. На вайну бралi па тры-чатыры канi - столькi мела асноўная баявая адзiнка - кап'ё. Напярэдаднi Грунвальдскай бiтвы яно складалася з цяжкаўзброенага рыцара (дзiда, меч, шчыт), лёгкаўзброенага слугi цi збраяносца, стралка з лукам цi часцей з арбалетам. Чацвёрты конь служыў рыцару для пераходаў.

На маршы нельга было паiць каня без загаду, якi аддаваў харунжы прапорцам. Рыцар ехаў на паходным канi, побач з iм збраяносец. Калi не было небяспекi, баявы конь нёс частку зброi.

У бiтве рыцары перасядалi на баявых коней, а паходных пакiдалi слугам, якiя заставалiся ў тыле пад камандай аднаго са службовых братоў. Рыцары ў баi стаялi не паасобку, як заходнеэўрапейскiя, а самкнутымi аддзеламi; загады падавалiся не трубой (у тлуме бiтвы можна не пачуць), а харугвай.