Читать «Пра вандроўкi вечныя i пра Зямлю (на белорусском языке)» онлайн - страница 11

Вулф адступiў, азiрнуўся, паглядзеў на старога, у акно, абвёў позiркам прасторны пакой.

- Даруйце мне. Вельмi не хочацца памiраць. Ох, як не хочацца!

Стары падышоў да яго, сцiснуў яму руку.

- А ты паглядзi на гэта так: табе ўдалося небывалае - выйграць у жыцця два месяцы звыш тэрмiну, i ты напiсаў яшчэ адну кнiгу - апошнюю, новую кнiгу! Падумай пра гэта - i табе будзе лягчэй.

- Дзякуй вам за гэта, - сур'ёзна сказаў Томас Вулф. - Дзякуй вам абодвум. Я гатовы. - Ён закасаў рукаў. - Давайце вашу прышчэпку.

I пакуль Боўлтан рабiў сваю работу, Вулф вольнай рукою ўзяў аловак i на першым лiстку першай часткi рукапiсу вывеў два радкi, потым зноў загаварыў:

- У адной маёй старой кнiзе ёсць такая мясцiна, - ён нахмурыўся, прыгадваючы: - "...пра вандроўкi вечныя i пра Зямлю... Хто валодае Зямлёю? I навошта нам Зямля? Каб вандраваць па ёй? Цi для таго нам Зямля, каб не ведаць на ёй спакою? Кожны, каму трэба Зямля, будзе мець яе, застанецца на ёй, супакоiцца на маленькiм шматку i будзе ў цесным куточку яе вечна..."

Вулф хвiлiну памаўчаў.

- Вось яна, мая апошняя кнiга, - сказаў ён потым i на чыстым жоўтым лiстку вялiкiмi чорнымi лiтарамi, моцна нацiскаючы алоўкам, вывеў: Томас Вулф - пра вандроўкi вечныя i пра Зямлю.

Ён схапiў стос спiсаных лiсткоў, на момант прыцiснуў да грудзей.

- Хацеў бы я забраць яго з сабою. Быццам расстаешся з родным сынам!

Ён адклаў рукапiс, пляснуў па iм далонню, спехам пацiснуў руку Фiлду i пакрочыў да дзвярэй; Боўлтан падаўся за iм. На парозе Вулф спынiўся, асветлены перадвячэрнiм сонцам, вялiзны, велiчны.

- Бывайце! - крыкнуў ён. - Бывайце!

Грукнулi дзверы. Том Вулф знiк.

Нарэшце яго знайшлi, ён плёўся па бальнiчным калiдоры.

- Мiстэр Вулф!

- Га?

- Ну i напужалi вы нас, мiстэр Вулф, мы ўжо думалi, вы знiклi!

- Знiк?

- Дзе вы прападалi?

- Дзе? Дзе прападаў? - Яго вялi начнымi калiдорамi, ён пакорлiва iшоў. Ого, каб я i сказаў вам, дзе... вы ўсё адно не паверыце.

- От i ваш ложак, дарэмна вы паднялiся.

I ён апусцiўся на белую смяротную пасцель, ад якой iшлi слабыя чыстыя павевы ўгатаванага яму канца, блiзкага канца, што пахнуў бальнiцай; ён толькi дакрануўся да гэтай пасцелi - i яна паглынула яго, ахутала бальнiчным пахам i халоднай бальнiчнай белiзной.

- Марс, Марс, - шаптаў волат-асiлак у цiшы ночы. - Мая найлепшая, сама лепшая, сапраўды цудоўная кнiга, яна яшчэ будзе напiсана, будзе надрукавана, у зусiм iншы год, праз тры стагоддзi...

- Вы занадта ўзбуджаны.

- Вы так думаеце? - прамармытаў Томас Вулф. - Дык гэта быў сон? Магчыма... Харошы сон...

Яго дыханне абарвалася. Томас Вулф быў мёртвы.

Мiнаюць гады, на магiле Тома Вулфа зноў i зноў з'яўляюцца кветкi. I здавалася б, што ў гэтым дзiўнага, бо нямала ж народу прыходзiць яму пакланiцца. Але гэтыя кветкi з'яўляюцца кожную ноч. Нiбы з неба падаюць. Вялiзныя, колеру асенняга месяца, яны палымнеюць, iскрацца халаднаватымi падоўжанымi пялёсткамi, яны быццам белае i блакiтнае полымя. А ледзь толькi павее перадранiшнi ветрык, яны асыпаюцца серабрыстым дажджом, пырскаюць белыя iскры i растаюць у паветры. Мiнула ўжо многа, многа гадоў з таго дня, як памёр Том Вулф, а кветкi з'яўляюцца зноў i зноў...