Читать «Агасфэр (Вечны Жыд) (на белорусском языке)» онлайн - страница 20

Тут i азарае юнага Айцэна, што чалавек, якi бачыў нашага Госпада Iсуса з крыжам на плячах, павiнен ведаць i пра яго сьвятасьць. З тым большым подзiвам ён успрыняў новую ўспышку гневу, якая скаланула доктара Марцiнуса.

- Так, - кажа той другi раз, - дык парайце нашаму мiлажальнаму геру курфюрсту, хай дазволiць схапiць жыда, калi толькi той дасца, але схапiць яго не лягчэй, чым самога чорта, ён зьнiкне сярод жыдоўскай братвы, застанецца толькi смурод, бо ён такi самы, як яны, а яны такiя, як ён, хацелася б думаць, - усе яны вечныя i iм зводу няма.

Ён азiраеца вакол сябе, цi зразумеў хто-небудзь, пра якiя цяжкаважкiя рэчы тут завялося. Кухарка стаiць у дзьвярах са смажанiнай, але не адважваецца ўносiць, пакуль гер доктар так мудра прамаўляе, а гэты ў запале не заўважае яе ваганьняў.

- Дый хваробу iх навернеш, - кажа ён, - бо яшчэ й цяпер немагчыма адвесьцi iх ад вар'яцкай веры ў тое, што яны богавыбраны народ, хоць вось ужо тысяча пяцьсот гадоў, як iх выгналi, расьсеялi й дашчэнту зьвялi, а самая сардэчная iх надзея i прага - што яны калi-небудзь змогуць абыходзiцца з намi, хрысьцiянамi, як у часы Эстэры ў Персii з паганамi. I сёньня мы яшчэ ня ведаем, якi чорт занёс iх у нашу краiну, зь Ерусалiма iх мы сюды не звалакалi.

Гэта таксама прасьвятляе юнага Айцэна, бо яшчэ ў Аўгсбургу ён даведаўся ад сваёй цёткi, якiя паскудзтвы чыняць жыды ў краiне, як яны ўсiх абiраюць, багатых i бедных, не даючы iм за гэта нiчога.

- Навярнуць! - усклiкае наш добры доктар Марцiнус, - навярнуць жыдоў! Хачу даць вам свае добрае рады: па-першае, агнём выпалiць усе iхнiя сынагогi й хэдэры, адабраць у iх усе iхнiя торы-шморы й малiтоўнiкi, а талмудыстам i iхнiм рабiнам збаранiць вучыць, а па-другое, даць усiм маладым дужым жыдам у рукi цэп, сякеру й рыдлёўку i хай працуюць у поце свах глюгастых твараў; калi ж не захочуць, дык турнуць к чортавай матары разам зь iх Вечным Жыдам, яны ўсе зграшылi на нашым Госпадзе Хрысьце й праклятыя гэтаксама, як i той Агасфэр.

Юнаму Айцэну закруцiлася ў галаве, бо ў гэтым так мала ад слоў вялiкага Лэтэра пра хрысьцiянскi дух, запавяданы ў Пiсаньнi: "Любеце ворагаў вашых i дабраслаўляйце кляцьбiтоў вашых". I паколькi ня так Гасподзь Iсус, як наш гер доктар Марцiнус мог бы дапамагчы яму ў ягоным узьлёце на якую-небудзь катэдру, адкуль ён мог бы прапаведаваць слова божае, дык ён думае, што сьлед пагадзiцца з правiльнасьцю таго, што добры доктар толькi што вяшчаў, i як што кухарка нарэшце ўносiць смажанiну й ставiць мiсу на стол i ўсё так цудоўна пахне, ён пра ўсё забываецца. I ў самога доктара Марцiнуса нябось ужо сьлiнкi набеглi i ў iх патанулi ўсе яго гарачыя словы, i ён цягнецца да мiсы, выбiрае сабе самы сакавiты кавалак з усiх, што яму ад шчырага сэрца ахвяруюцца. Пасьля, ужо з кавалкам у зубах, ён заўважае далiкатны ножык у Лёйхтэнтрагера, якi той якраз бярэ ў руку, i просiць паказаць яму зблiзку, каб лепей разгледзець, i пакуль фраў Катарына сарамлiва адводзiць вочы, ён разглядвае яго й знаходзiць, што тут сапраўды ўдалы твор мастацтва, але толькi, мабыць, чортавага аўтарства, бо такi ж яно так i бывае, што нi ў мастака, нi ў жарнасека, нi ў каго iншага з падабнага роду людзей нiколi не даведаешся, хто водзiць яго рукою, анёл цi, можа, сатана.