Читать «Адплата каханьня» онлайн - страница 5

А потым і чорныя думы абселі:

Ці ж Зосі праз тое не стала з пасьцелі,

Што спалены Янка?.. Тут болей затросься.

Заныла на сэрцы, страх нейкі пранёсься,

I выскачыць з хаты, і крыкне на слугаў, -

Заве ад работы, заве як бы другаў:

«Эй, людзі! Дзе Зося, дзе ваша паненка.

Шукайце! Няма яе ў гэтых тут сьценках.

Была тут у хаце, няўжо яна ў полі?

А можа, а можа… не ўбачу ніколі!

Шукайце, шукайце! Бярыце багацьце,

А толькі каб Зосю я відзеў у хаце!»

Крычыць так Лаўчынскі на ўсе на староны,

А дзіка, а страшна, як зьвер той шалёны.

I збегліся людзі, шукаюць, гукаюць;

Дарэмна! Дзе Зося, дзе панна — не знаюць.

Аж глянуў брат родны у сад на сасонку —

Вісіць сястра пана, вісідь на пастронку.

У тры дні дзьве ямы на труны капалі:

На могілках Янку-хамулу схавалі,

А далей, за могілкі, — гожу паненку,

Народ жа над імі маліўся і кленкаў,

Нябожчыкаў несьлі хаваць неяк зрана,

Пад вечар жа везьлі ў вар'яцкі дом пана.

Эй, кончана казка! Ну, як вам здаецца:

Ці праўды ў ёй многа, ці лжэ, ці сьмяецца?

Мне ж верце, што гэта ёсьць праўдай звычайнай, —

Спытайцеся толькі старэйшых пад Гайнай,

Там кожны з ахвотай раскажа вам гэта;

Хоць там яшчэ гора людзей не апета,

Але ў паданьнях жыве і жыць будзе

І сьведчыць сабою багатых а блудзе.

Закінеце можа, што ў казцы на пана

Замнога ўсялякіх шальмоўств наўскладана?

Няхай жа багаты пан кепска не чыне,

Напэўна і казка ні ў чым не абвіне.

Бо што зробіць бедны, зь бяды што натвора,

Такога і казка не так абгавора;

А створа ж багаты дзе подласьць якую

І з роскашы праўду патопча сьвятую, —

Ні ў чым не дазнае ад прышласьці ласкі:

Такім недаруюць ні песьні, ні казкі.