Читать «Змагарныя дарогi (на белорусском языке)» онлайн - страница 104
К Акула
"Дзе-ж гэта ўсё падзелася? Што яны робяць?"
Заглянуў побач пад Вiктараў трыкутнiк. Сябра ўжо быў устаўшы.
"Дзе-ж ён мог быць?"
Воддаль заўважыў цыбатага Янкоўскага. Ён належаў да тых, што заўсёды i ўсюды плёўся ў хвасьце й атрымаў мянушку "недаробленага". Быў гэта сярэдняга росту тонкi юнак, з даўгой шыяй, адвiслымi вушамi, прышчаватым тварам. Найбольш ненармальнымi былi ягоныя, падобныя да дзьвюх мяцёлак, чорныя густыя бровы, што тырчэлi наўскасяк i ўверх. Янкоўскi корпаўся каля сваiх рэчаў. За iм заўважыў Сымон i малога Жука.
- Гэй, Янкоўскi! Скажы мне, дзе гэта ўсе нашы падзелiся? - гукнуў Сымон.
- А што, ты ня чуў?
- Што чуў?
- Ноччу бальшыня пайшла ў горы.
- Iдзi ты...
- Праўду кажу.
- У горы пайшлi? А як-жа то мяне пакiнулi?
I цяпер толькi прыпомнiў хлапец, як учора Дзежка прапанаваў iсьцi разам i як позьнiм вечарам ён адмовiўся ды, прымасьцiўшыся побач Вiктара Караткевiча, палез пад свой трыкутнiк i ноч пераспаў, нiчога ня чуючы.
- Дык, як то? Усе пайшлi й толькi цябе пакiнулi? - перапытаўся Спарыш Янкоўскага.
- Шмат вунь засталося. Хто каля вазоў сабраўся, а iншыя сваймi справамi займаюцца.
Зь iмглы высунулася шырокая сутулаватая фiгура Вiктара Караткевiча. Ён, мусiць, быў каля хурманак, адкуль чуваць быў гоман, але нiчога ня было вiдаць.
- Ты ўжо ўстаў? Я не хацеў цябе будзiць, бо сягоньня пабудкi ня было. Ты чуў, што сталася?
- Крыху чуў.
- А мы, брат, так i празявалi.
- Бачыш, што выйшла. Колькi людзей уцякло?
- Цяжка iх палiчыць, але выглядае, што палавiна нашай роты й шмат зь iншых ротаў.
- А хто з нашых беларускiх падафiцэраў?
- Грамыка й Гуць.
- Малайцы хоць за тое, што адважылiся. Ты слухай, а дзе нашыя швабы?
- Бачыў Штыка, як мiтусiўся каля свае палаткi. Iншых ня бачыў. Хтосьцi казаў, што Петрык паехаў раненька на канi, мусiць, цi ня ў полк...
- Такая справа.
Абодва памаўчалi.
- Чорт вазьмi, - з заклапочаньнем церабiў каля правага вуха Сымон, - хто ведае, што з гэтага выйдзе. Нiколi ня ведаеш, што швабы могуць зрабiць. Мо лепш было ўжо ўсiм смаргануць разам. А што там каля кухнi робiцца?
- Дымiць, вiдаць.
- Дык мо варта падыйсьцi туды, каб кавы хаця якой дастаць?
Хлопцы ўзялi кацялкi й пайшлi да кухнi. Выдавалi каву. Вальтэр быў хмарны й зь нiкiм у гутарку ня ўваходзiў. Навокал групкамi стаялi жаўнеры й на розныя лады камэнтавалi наглыя падзеi. З гутарак вiдаць была агульная няпэўнасьць што да будучынi. Усе з непакоем чакалi далейшых выпадкаў.
IV
Празь нейкiя паўгадзiны тое, што засталося з дванаццатай роты й iншых адзiнак, якiя начавалi на лузе, заварушылася. Вымаршыроўвалi ў далейшую дарогу. Пасьля пару гадзiнаў маршу зноў пачаўся густы лiвень. Затрымалiся ў вёсцы й перачакалi яго, пахаваўшыся, дзе хто мог - хто пад страху, хто пад дрэвы.
Як толькi спынiўся дождж, зьявiлiся лейтанант Петрык, Кацынскi й Будкэ. Першы быў на канi, два апошнiя - на самакатах. Зь iмi, таксама конна, быў нейкi незнаёмы лейтанант. Гэта быў перакладчык са штабу батальёна. Калi рэшткi дванаццатае роты сталi ў трох шэрагах, як было загадана, на зборку, аказалася, што лiк паменшыўся напалову. Перакладчык пачаў да жаўнераў па-расейску: