Читать «З запісак рэдактара» онлайн - страница 12
Борис Саченко
Горад новы, новыя людзі — вялікая побач будоўля. Але стары шукае, нястомна шукае — месяц, другі... Урэшце знаходзіць нейкія сляды — у размове з суседкай даведваецца, што тая жыла побач.
"Сына?" Так, яна чула. Сынок жыў з бабкаю, пакуль тая не памерла. Тады яго нехта ўсынавіў.
Шукае ўсіх усыноўленых і — знаходзіць. Сына яго ўсынавілі заможныя людзі (ледзь не старшыня гарсавета — дырэктар, можа, загса ці нешта падобнае). Ён носіць прозвішча новых бацькоў, скончыў інстытут, камуніст, цяпер — архітэктар ці нешта такое — горада. У яго новых бацькоў не было дзяцей, яны і ўсынавілі яго.
Ідзе да сына — на рабоце не знаходзіць (лепей бы спачатку сам, сам), але ад радасці, што знайшоў, не можа стрымацца — едзе на кватэру. Звоніць (сцэна, як чакае, — як тахкае сэрца, якія думкі — на лесвічнай пляцоўцы). Выходзіць — стройны хлопец, мужчына — няўжо гэта мой сын?
— Мне Апанаса Рыгоравіча.
— Я. Што вы хацелі?
Думкі, думкі, думкі.
— Па асабістай справе, я хацеў бы проста пагаварыць з вамі.
Не хоча пускаць у хату, — убогі патрапаны стары, апрануты абы-як, на нагах — кірзавыя боты ў гразі. Глядзіць на боты, на ўсё — адгаворваецца, але стары настойвае. Заходзяць, зачыняюцца ў асобным пакоі, — пад дзвярамі слухаюць. Простая цікавасць дый нейкая нецярплівасць — яны чулі размову на лесвічнай клетцы, а таму і зацікавіліся, — дый трывога нейкая пасялілася.
— Вы (гаворыць бацька на сына на вы) — знаеце, што вы не родны сын. — Так, я знаю гэта. А навошта пытаеце?
— Я знаў вашага бацьку.
— Ну і што? — як бы абыякава. — Дзе ён, што з ім? Загінуў?
— Не, жыве.
— Дзе?
— Тут жа, у гэтым горадзе.
— Праўда?
— Так. Вы хацелі б калі з ім сустрэцца?
— Але, пры выпадку.
— Я і ёсць...
Разгубленасць, бянтэжыцца. А стары плача і тым самым выказвае нейкую боязнасць. Размова...
— Ну дык можа пойдзем да мяне?
— Не позволяет партийная совесть оставлять стариков (яны зараз на пенсіі).
Ідзе дадому. Ідзе і не бачыць дарогі. А мне, што мне "позволяет совесть моя, не партийная..."
Думкі, думкі, думкі. Згадкі і пра яго дзяцінства зноў, і пра маці яго, і пра ўсё-ўсё. Жыць? На чорта яно, на чорта ўсё гэтае жыццё. Развагі яго аб жыцці — кляне, што радзіўся на свет...
I астаецца адзін сын — калі выходзіць бацька, новая маці і бацька, як каты, ходзяць кругом, шэпчуцца з сабою... што будзе!..
Ляжыць — і абавязаны перад гэтымі, і ўспамінае таго... старога. Што ён вінаваты? Хіба б не быў бы такім бацькам, як гэтыя? Гэтыя з роскашы, як сабаку ці кацяня, узялі. Для балаўства. Таму ж я трэба — як чэрствы кавалак хлеба... Жаль да таго. "Лепей бы я ў дзіцячым доме вырас, як тут..."
Рашае ісці да таго. Аб'яўляе ўранні. 3 новай маці прыпадак, прыступ... Прыязджае "хуткая дапамога", нашатыр панюхаць.
"Можа, і нарэшце. А не — не..."
Ідзе да таго, — стары сабіраецца вешацца, з вяроўкай ужо.
— Сынок мой, ты вярнуўся?
Лашчацца, цалуюцца, суцяшаюць адзін аднаго.
У акно заглянула сонца — узышло — нешта такое, нейкі адзін аптымістычны сказ. I ўсё.
***
Іван ПТАШНІКАЎ. Лонва.