Читать «Мужчыны» онлайн
Алесь Жук
Алесь Жук
Мужчыны
Малы ўстае разам з бацькам. Яны ўдвух ідуць мыцца. Спачатку малы палівае вялікаму, і той, набраўшы прыгаршчы сцюдзёнай вады, вядро з якой цэлую ноч стаяла ў сенцах і ў якім цяпер пазвоньваюць тоненькія кавалачкі лёду, плюхае сабе ў твар. Пырскі ляцяць на падлогу, на малога.
Маці стаіць ля печы, бачыць, як ён моршчыцца ад халодных кропель.
— Не пырскай так, Коля, а то зноў мора ля тазіка будзе, — просіць яна мужа.
Затым мыецца малы. Ён гэтак жа, як вялікі, плюхае ваду ў твар, і пырскі ляцяць у бакі нават больш, чым у вялікага.
Снедаюць разам.
Малы сядзіць супраць вялікага і гэтак жа старанна, як і ён, есць яечню і п'е чай.
Малы хоча ва ўсім быць падобным на вялікага, на мужчыну.
На двор малы выходзіць разам з дарослымі. На ім чорная шубка з капюшонам, на нагах чорныя бітыя валёнкі, на руках сінія рукавічкі.
Дарослыя ідуць на работу.
Малы застаецца дома адзін. Ён бярэ санкі, што стаяць прыслоненыя да сцяны, і ідзе ў сад, дзе намецены велізарныя гурбы снегу.
Так кожны дзень.
— Сынок, пачакай! — гукае бацька, падбягае да малога, які стаіць перад варотцамі ў сад.
— Сынок, сягоння, можа, прыйдзе мужчына… Я прасіў яго застрэліць Пушка. Выведзеш у сад? Ну, ты ж мужчына, не трусь.
Ён, малы, вядома, мужчына.
— Завяду.
Малы пакідае санкі, ідзе назад на двор — трэба ж паглядзець, ці дома Пушок. Сабака нікуды не пабег, спіць за хлявом на гурбе.
Пушок — стары кудлаты сабака. Шэрсць на ім белая і доўгая-доўгая. Чорныя ў Пушка толькі кончыкі абвіслых вушэй і кончык носа. Пушок заўсёды спіць на снезе. Ён не баіцца холаду, як маленькі рыжы Шарык, што ў халодныя дні і не паказваецца з будкі. Пушок кожны дзень прыбягае ў сад да малога, разам з ім лазіць па гурбах, нават правязе па вуліцы, калі малы злоўчыцца, лежачы на санках, ухапіцца за кудлаты хвост.
Малому хочацца і цяпер паклікаць Пушка, пайсці з ім у сад, але трэба чакаць таго мужчыну, што прыйдзе застрэліць Пушка.
Малы выходзіць на вуліцу, садзіцца на санкі і час ад часу пазірае па баках — ці не ідзе мужчына?
Малому хочацца ведаць, што будзе з Пушком пасля таго, як яго застрэляць. Ён, відаць, уткнецца носам у снег, выцягне лапы і будзе ляжаць, аж пакуль не стане холадна ў нос, а потым усхопіцца, коратка віскне і памчыцца па гурбах. Ён, малы, гэтак жа сама ляжыць на снезе, калі яго «застрэляць», гуляючы «ў вайну», ляжыць, пакуль не пачнуць мерзнуць рукі або твар, потым з вясёлым крыкам даганяе сяброў…
— Здароў, гаспадар. Сабаку тут казалі застрэліць?
— Тут.
Малы з цікаўнасцю глядзіць на мужчыну са стрэльбаю за плячыма. Мужчына ішоў праз сад. За ім засталіся на гурбах глыбокія яміны-сляды.
— Прыводзь сюды. Няма часу. Ясна?
— Ясна.
Сабака паслухмяна ўзняўся на кліч. Малы ўзяў яго за вуха, і яны пайшлі побач.
Мужчына трымаў стрэльбу ў руках.
— Ідзі! — загадаў малы.
Сабака зірнуў на мужчыну, на гаспадара, вінавата вільнуў хвастом, ступіў наперад, потым вярнуўся да малога, лізнуў яго ў нос і пайшоў, правальваючыся ў снег.
Спыніўся ён пад маладою, абсыпанаю бухматым інеем вішанькаю, павярнуў галаву і доўга, тужліва глядзеў на малога.