Читать «Страсці па Аўдзею» онлайн - страница 15

Аўдзей. От ета ты, гаспадынька, добра сказала. Не люблю я сватання, п’янай размовы. Справа сур’ёзная, сур’ёзам і гаварыць трэба. Такая размова нам падыходзіць. Мужыку каня купіць — і то розум трэба, а ета жонка, тут удвая глядзець. Мы жывём аднаасобна, ад людзей далёка. Каму сумна, а каму — і не. Лепш пасумаваць, чым пагаладаць. Працуй — і сумна не будзе. Па-мойму гэтак: хто робіць, той і мае, а хто мае — той і жыве. Вось гэткая размова мне, гаспадыня, па душы. Толькі б нам яшчэ з гаспадаром пагутарыць. Гаспадар — гэта гаспадар…

Зуйчыха. От бяда! I ніколі ж раней не хадзіў на етыя засяданні! I казала ж яму. А Божа, ці не ён?

Уваходзіць Зуёк.

Зуёк (хаваючы вочы). Вечар добры.

Аўдзей (падымаецца насустрач). Добры вечар, Пятрок, прыехалі за таварам, а гаспадара і няма.

Абодва стаяць наперадзе, а за імі ў рад сядзяць усе, хто прыехалі ў сваты. Зуйчыха і Верка стаяць каля іх справа і злева.

Зуёк (незадаволена). Я тавараў не трымаю, гэта ў мястэчках у крамах тавары.

Аўдзей. Ну, брат, у цябе тавару на палову вёскі хопіць. Мы тут, хаця і не па парадку, з гаспадыняй размаўлялі ўжо. Дзеўку сватаць прыехалі.

Зуёк (робіць здзіўлены выгляд). Дачку?

Аўдзей. А што ты дзівішся? Прымай сватоў, сватоў прымаць лёгка, у іх гарэлка з сабою.

Зуёк. Дачка мая яшчэ маладая.

Аўдзей. А нам маладая і патрэбна. Навошта сватам старая? Мы за маладой і прыехалі.

Зуёк. Ну вось што. Таго, чаго вам трэба, у мяне для вас няма. Так што, выбачайце, гасцявацца нам няма чаго.

Аўдзей. Пачакай, як гэта?

Зуёк. А так. I гарэлкі мы піць не будзем, і да другога разу адкладваць не будзем. Выбачайце!

Зуйчыха. Пятрок, ты што? З глузду з’ехаў? Ты ж сам казаў!

Зуёк (жонцы). Цыц! (Да Аўдзея.) Што сказана, то сказана — дачку замуж я не выдаю. I ўся справа.

Аўдзей здзіўлена глядзіць на Зуйка. Андрэй падымаецца і робіць крок наперад, азіраецца на Верку, тая хоча нешта сказаць.

Аўдзей (пакрыўджана-абурана і сярдзіта). Ну, тады… Тады ета ўжо вы нас выбачайце! Андрэй!

Верка. Татка, аддай за Андрэя!

Кідаецца да бацькі і падае перад ім на калені.

Зуёк. Бястыжая!

Зуйчыха. Пятрок! А госпадзі!

Зуёк (тупае нагой). Цыц! Марш атсюдава!

Аўдзей і ўся яго сям’я выходзяць. Верка хоча кінуцца следам. Зуёк хапае дачку за руку, штурхае яе. Верка падае, маці падымае яе.

Зуйчыха. Пятрок!

Верка. Што вы нарабілі — а-а-а!! Пусціце, пусціце мяне, што вы нарабілі!

Маці ўтрымлівае Верку, Верка вырываецца, захлёбваецца слязьмі.

Зуйчыха. Што ты…

Верка. Пусціце мяне. Сама да яго пайду! Сама, што вы робіце, пусціце!

Зуёк. Цыц, бабы дурныя! Іш, распусціла! Я вам!

Зуйчыха. Ты ж сам казаў!

Зуёк. Тое было ды прайшло! Ад Аўдзея цяпер чым далей, тым лепей!

Выходзяць некалькі дачок, забіраюць у маці Верку, вядуць за шырму. Верка плача, знясілена.