Читать «Міфалогія і літаратура» онлайн - страница 8

Ёсць цікавыя прыклады такога сюжэта і ў іншых жанрах прыгожага пісьменства: з іх самыя характэрныя — навела «Локіс» класіка французскай літаратуры Проспера Мерыме і апавяданне «Жалезная поўсць» рускага класіка Івана Буніна.

Многія роды паходзяць ад іншых жывёл, напрыклад, старажытная каралеўская дынастыя Цэйлона — ад ільва; бураты — ад шлюбу шамана з дзяўчынай-лебедзем; некаторыя народы Каўказа лічаць сваім продкам маці-рыбу. Амаль усе міфалагічныя імператары Кітая народжаны ад незвычайных істот, напрыклад, ад драконаў або ад мядзведзяў. Як мы памятаем, Усяслаў Чарадзей, як і Змей Вогненны Вук, прапродак сербскага народа, таксама нарадзіўся ад вогненага змея. Прычым ва ўсіх выпадках з татэмным продкам захоўваецца нейкая містычная сувязь. У Англіі і Францыі на працягу стагоддзяў вялі летапісы родаў. З іх выявілася, што часам кланы і сем’і мелі пэўных вестуноў смерці. Так, вядомы род Гармарстонаў быў здаўна звязаны з лісамі. Нават у знешнасці прадстаўнікоў гэтага роду было нешта лісінае. Перад смерцю кожнага з членаў роду заўсёды — дзе б чалавек ні знаходзіўся — з’яўляўся ліс. У іншых родаў — ваўкі, буслы і пад. Ясна, што гэта — душы продкаў, якія прыходзілі за чарговай душой. Прычым душа продка абавязкова паўставала ў выглядзе татэмнай жывёлы ці птушкі. У нашага народа таксама бытуе вера пра душы продкаў у выглядзе птушак. Ёсць прыкмета: птушка залятае ў хату перад смерцю каго-небудзь з яе жыхароў. У сваіх успамінах пра Івана Мележа я расказала, як у момант яго смерці ў акно лецішча (мы суседзі ў дачным пасёлку) білася нейкая невядомая, даволі вялікая, птушка.