Читать «Тры старонкі з легенды» онлайн - страница 9

— Ну, што ў цябе? — прыкрыкнуў ён на паліцая.

— Падазроныя, пан начальнік,— выцягнуўся перад Мордзікам паліцай.— Затрымаў каля Болецка.

— А што падазронае?

— Табака...— і паліцай паслужліва падаў начальніку торбу з махорачным пылам.

— Ну...— Мордзік яшчэ не зусім разумеў свайго падначаленага.

— Кажуць, пан начальнік, у Віцебску не былі. А адкуль табака?

— Ясна,— Мордзік нарэшце нешта скеміў.— Больш нічога?

— Нічога.

— Можаш ісці. А вы,— ён кіўнуў на Надзю і Ваню,— сядайце, расказвайце. Хто такія, адкуль, як завуць? Адным словам, усё...

— Сіроты мы,— пачала Надзя дрыготкім голасам.— Ходзім па вёсках, хлеба просім...

— А чаго ты калоцішся?

— Змерзла...— Надзя раптам расплакалася:—Я хацела на хлеб выменяць... А ён забраў...

— Ну, супакойся.— Мордзік павярнуўся да Вані: — А ты што скажаш?

Ваня паціснуў плячыма:

— Нічога... Надзя казала: міласціну просім... Мордзік прыкрыкнуў на Надзю:

— Не румзай. Цябе ніхто не чапае... Дзе табаку ўзяла?

— Знайшла... На дарозе... Мяняць хацела...

— Дзе знайшла?

— Каля Зазер'я...

— Цікава...— Мордзік не верыў ёй, але нічым не мог даказаць, што яна маніць.— Значыць, на дарозе валяўся мяшок...

— Ага...

— А дзе вас паліцэйскі ўзяў?

— Каля Болецка.

— Та-ак... А калі вы з Віцебска выйшлі? — нечакана спытаў ён.

— Мы не былі ў Віцебску,— Надзя зноў пачала плакаць.

— Дапусцім.— Мордзіку пачынала надакучаць уся гэтая валтузня з малымі. Ён падышоў да дзвярэй: — Эй! Хто там? Трэба адвесці арыштаваных у капліцу. Хай трошкі пасядзяць, падумаюць...

Шчыра кажучы, Мордзік не бачыў нічога падазронага ў хлопчыку і дзяўчынцы. Колькі такіх, асірочаных і выгнаных з дому вайной, ходзіць цяпер па дарогах! Калі ўсіх арыштоўваць, дык і турмаў не хопіць. Але што паробіш — загад...

З жандармерыі паведамілі, што ў Віцебску ноччу вывесілі чырвоныя сцягі і, мяркуючы па слядах ля казармы, зрабілі гэта падлеткі.

Мордзік яшчэ раз агледзеў Надзю і Ваню. Не, не верыў ён, што гэта партызаны. Не верыў ён і таму, што мяшок з махорачным пылам яны знайшлі на дарозе. Укралі. У гэтым ён быў перакананы. Укралі. Можа, нават і ў Віцебску... Але каб яны вывесілі сцягі над вакзалам і над нямецкай казармай... Дудкі! Ён чалавек вопытны і ведае, як ахоўваюцца дарогі ў Віцебск, як сцерагуць вакзал, казарму... Калі б не загад, ён бы зараз добра ўсыпаў гэтым смаркачам, каб не бралі чужога, і адпусціў бы. Клопатаў і без іх хапае. Няма таго дня, каб не даручалі арыштоўваць некага, вешаць, расстрэльваць.

У капліцы было холадна, і, як ні ціснуліся Надзя з Ванем адно да аднаго, не маглі сагрэцца.

— Ваня! — пазвала ціхенька Надзя.— Ты на мяне не злуеш? А?

— Не,— голас у Вані глухі, незадаволены.— Не злую.

— Не трэба. Я не хацела...— I раптам яна заплакала.— Каб жа ведала...

Ваня, як мог, суцяшаў яе, халоднымі пальцамі няўмела выціраў ёй слёзы.

— Не плач... Усё будзе добра. Нас адпусцяць... Адпусцяць. Вось каб сёння на Гарадок партызаны напалі. Акружылі б паліцаяў. I гранатамі іх, гранатамі. А Мордзіка жывым. Каб потым судзіць. I прыйшлі б партызаны ў капліцу. Выламалі б дзверы і — убачылі іх... А яны б з Ванем падняліся насустрач. I Скуматаў загадаў бы даць ім кажух, пасадзіць на сані і везці ў атрад. Яны б прыехалі — а ўсе ўжо ведаюць, што яны сцягі ў Віцебску вывесілі, што не спалохаліся допыту. I ўсе б хвалілі іх...