Читать «У добры час» онлайн - страница 60

— Насцю не правядзеш. Кавалеры гэтыя былі, ды і няма іх. А гэта — свой чалавек.

Два гады янэ бамбардыравала здзіўленага Васіля супярэчлівымі лістамі: то жартаўлівымі, то пяшчотнымі, то дакорлівымі, — «са слязою». Ён адказваў стрымана. А прыехаўшы і пачуўшы, што ўсе, у тым ліку і бацькі іх, лічаць яго Насціным жаніхом, шчыра сказаў ёй: «— Не магу крывіць душой, Насця. Не знайшлося ў маім сэрцы месца для цябе і не веру я, што ў цябе гэта сур'ёзна. У цябе проста нейкая забава, а не каханне.

Страшэнна абразіла Насцю гэтае прызнанне.

Пасля гэтага яна нават унікала сустрэч з ім адзін на адзін. А спаткаўшы Машу, праз зубы выцадзіла:

— Ненавіжу цябе ўсёй сваёй душой. Ты стаіш у мяне на дарозе.

Яе адносіны да Машы змяніліся з прыездам Максіма.

... Аграном расказваў пра значэнне севазвароту. Гэтую тэму не раз кранаў і Васіль. Але розніца пам:ж іх лекцыямі была відавочная. Павел Паўлавіч пачаў, праўда, крыху здалёк, але падвёў да галоўнага ўдала, умела. Гаварыў ён проста, цікава, з шматлікімі прыкладамі і нават жартамі. І ўся яго постаць, уся манера трымацца выяўляла ў ім здольнага дакладчыка і педагога. Ён спакойна хадзіў каля стала, то набліжаючыся да пярэдняга раду слухачоў, то адыходзячы да сцяны, на якой вісеў схематычны план зямель аднаго з калгасаў, у якім севазвароты былі ўжо асвоены. У руцэ — запэцканая чарнілам лінейка. Ён зрэдку ўзмахваў ёю, лёгка стукаў па халяве бота, ці, раптам павярнуўшыся, праводзіў лінейкай па плану. Потым, не скончыўшы сказа, звярнуўся да слухачоў, з маўклівым запытаннем: — А як па-вашаму? Так паступова ён ператвараў лекцыю ў жывую гутарку, уцягваючы ў яе амаль усіх слухачоў. І сам захапіўся: яго бледны твар расчырванеўся, вочы загарэліся.

Васіль і зайздросціў Шышкову за ўменне так добра, дакладна расказваць і ў думках дакараў за тое, што ён яўна крыху пазіруе.

На сцяне замест плана чужога калгаса з'явіўся план зямель «Волі». Сінімі лініямі былі паказаны межы палёў дзевяціпольнага севазвароту.

— Тое, што вы зрабілі ў гэтую восень, дапаможа калгасу без асаблівых цяжкасцей асвоіць севазварот,— Шышкоў гаварыў і канцом лінейкі абводзіў палі ў самым далёкім кутку плана.