Читать «Браслаўская стыгмата» онлайн - страница 3

Панасюгу я ўбачыў толькi празь пяць гадоў. Ён у мяне падручнiкi па беларускай мове прасiў, бо паступаць на фiлфак зьбiраўся. Толькi Панасюга нiкуды не паступiў. Забiлi нашага Панасюгуѕ Ён другiм з нашае клясы на той сьвет адышоў. Першым Жэнiк Шкода ў войску загiнуў, i прыслалi ягоным бацькам труну. Я на пахаваньнi ня быў — не патэлефанавалi мне. Потым хлопцы ўспамiналi, што на памiнках усе напiлiся, а больш за ўсiх Панасюга. На Панасюгавым пахаваньнi мяне зноў жа не было, бо зьехаў я зь Менску ў камандзiроўку.

Калi я да Сьветкi Бортнiк грошы на рэстаран прынёс, яна мне ўсё дэталёва, як гэта толькi незамужнiя жанчыны за шклянкай гарбаты могуць, i распавяла пра Панасюгаву сьмерць.

Знайшлi яго каля чыгункi пад мостам. Восем нажавых ранаў было на целе. І вiсеў наш пакутнiк на высокiм заводзкiм плоце, бо забойца зрабiў з дроту пятлю й павесiў мёртвае зьнявечанае цела на плот. А хто тое ўтварыў, так i не знайшлi.

У рэстаран прыйшло шмат народу. Дзеўкi нашыя цёткамi сталi — не пазнаць. А хлопцы яшчэ больш-менш трымаюцца, мо толькi Шустак, ён прапаршчык, памажнеў. Селi мы за стол, бачу — Батуры з Хiльневiчам няма. Што Хiляка няма, дык чорт зь iм. А Батуры чаму? Я да Бортнiк падыйшоў. А тая й кажа: «Што мы зэкаў розных будзем запрашаць? Хай яны ў турме сустракаюцца». Я змаўчаў, i што ты скажаш незамужняй жанчыне? Яна нас сабрала й рэстаран заказала, i за гэта «дзякуй». А што да зэкаў, iх у нашай клясе было шэсьць: Батура, Хiльневiч, Хвастоў, Межагурскi i Рудко, i яшчэ адзiн, прозьвiшча такоеѕ О, Дарагуш!

Адзiн Рудко чаго каштаваў?! Аднаго разу яго з тыдзень не было ў школе. Клясная ўзяла мяне, бо стараста ж, i Навумчыка, бо той боксам займаўся й аднаго разу дзесяцiклясьнiку адным ударам тры зубы выбiў. Вiнаватым прызналi дзесяцiклясьнiка: нашто ён сямiклясьнiка чапаўѕ Прыйшлi мы да Рудко дамоў. Ён нам дзьверы адчынiў i стаiць голы, толькi рукою пах прыкрывае. А ў спальнi на ложку дзеўка, таксама голая, сядзiць i на нас зырыць. Што нам? Мы маўчым. А клясная чырванець пачала. А потым цiха так загаварыла: «Адзенься, Рудко, i дзяўчына хай адзенецца, нам пагаварыць трэба». Яны адзелiсяѕ А назаўтра Рудко сядзеў на апошняй парце i ўважлiва разглядаў сябе ў люстраным лязе сваёй шыкоўнай фiнкi.

Карацей, я Сьветцы Бортнiк нiчога не сказаў, але стала мне крыўдна, бо i Рудко, i Батура iншымi людзьмi сталi. Рудко вунь на галоўпаштамце грузчыкам працуе, а пра Ігара крыху пазьней скажу.

Ну то добра, не запрасiлi хлопцаў, дык не запрасiлi. Сам бы мог успомнiць i запрасiцьѕ

У рэстаране было шумна й весела. Усе пра ўсiх распытвалi. Хто кiм стаў? Дзецi? Муж? Жонка? Зарплата? Кватэра? Стоячы моўчкi выпiлi мы за Жэнiка Шкоду, а потым за Панасюгу. Якраз пасьпелi, бо зайграў ансамбль, i выйшлi на сцэну дзеўкi-танцоркi ў блiскучых купальнiках. Мяне штурханула ў бок Людка Рудневiч i сказала, што трэба Аньку Навакоўскую супакоiць, бо яна ўжо напiлася. А напiлася Анька з гора: муж кiнуў яе.

Навакоўская выглядала старэйшай за ўсiх нас гадоў на дзесяць, дзеля сiвых валасоў i нейкай нядобрай рыхлай паўнаты. Яна стаяла каля суседняга стала й сварылася зь «вясельлем», якое толькi прыйшло й было агрэсiўна-цьвярозае. Аньцы захацелася цукерку, i яна ўзяла яе з чужога стала. Яе абразiлi, яна адказала гучна й так, як могуць дзеўкi на раёне. І ў досыць iнтэ- лiгентнага з выгляду «вясельля» дух заняло. Калi я падыйшоў, каб супакоiць Аньку, тая выграбала з вазы цукеркi й запiхвала ў кiшэнiѕ Я з Навакоўскай станцаваў тры танцы ўзапар, i яна раптоўна працьверазела. «Чалавек ты, Ванька, чалавек», — сказала яна й пацалавала мяне. Я засьмяяўся.