Да ўсходу сонца ўстаў Музыка.Ў сэрцы непакой і скруха.Хутчэй сяброў паведаміў ёнАб тым, што ў выраі падслухаў.Рашылі: трэба секчы сосны,Хутчэй зьбіваць вялікі плыт,I хоць бы леты, зімы, вёсны,I на далёкі востраў плыць!Шуміць бор цёмны, уздыхае,Кіпіць работа, звон удараў.Гатова мачта смаляная,На ёй з кашулі белы парус.I толькі збуджанае сонцаПраменьні кінула над логам, —Плыт ціха па марской затоцыКрануўся ў дальнюю дарогу.Вяслуюць, але толку мала:Прачнуўся раньні вецер шэры,Насустрач гоніць вал за валамI зноў варочае на бераг.— Зацяжак плыт, —Асілак кажа, —Хай едзе Вяль адзін з Музыкам,Каб не зьмяла іх бура часам,Няхай сябе прывяжуць лыкам.А сам пайшоў на бераг з братам,Дзе леглі на пясчаны ўзгоракI проста ў твар вятроў кудлатыхДзьмуць пачалі на сіне мора.I мора грозна застагнала,I мора грозна загрымела,Як горы, ўсьпененыя хваліПанесьлі плыт на грывах белых…Мінаюць дні, то ў моры тонуць,То зьзяюць зноў агнём зары.Глядзіць Музыка зь Вялем ў тоніI на каралы, і на рыб;На груды пэрлаў і каменьня,На вадаростаў сьвет багатыI на затопленыя лодкіКупцоў, ваякаў і піратаў.Над галавой, пад аблакамі,Арол ляціць з ахрыплым клічам:Мо’ ён спрачаецца зь вятраміЦі ўбачыў сьвежую здабычу?Ды адлятае без абедуЗа вадзяныя горы-хвалі,I толькі доўга яго сьледамГлядзяць сябры —Музыка зь Вялем…Гаворыць Вяль:— Здаецца, востраўВідаць, а можа, гэта сон?Сьцяной залочанай і вострайАбнесены з усіх бакоў.Калі наблізіліся, бачаць:Зусім нязнаны край зямлі;Куды ні глянь — дамы, палацы,А ў порце — мачты, караблі.Шуміць натоўп, шуміць, сьмяецца;Па цэлым беразе пакатымВясельле хмельнае ліецца, —Відаць, што цар спраўляе сьвята.Сядзіць сам высака на троне,Сем чалавек трымаюць бруха,Ў брыльянтах, янтарах каронаЦяжкая зьехала на вуха.А слугі сьпераду і ззаду —Кругом стаяць напагатове,Каб выпаўняць цара загады.На лавах, на сталах дубовыхНямала мёду, рыбы сьвежай,Хлябоў, зьвяроў і птушак дзікіхЗ глыбінь Палесься, зь Белавежы…Аж не надзівіцца Музыка!..Гаворыць цар:— Пара сягоньняГасьцей маіх павесяліць…I вось з паклонамі да тронаПадходзяць царскія паслы.— Зайграем, — кажуць яны, — тое,Што самі гукі запяюць…Аж анямеў Музыка з болю,Жалейку ўбачыўшы сваю…На цэлым беразе ўсё змоўкла;Застыла цішыня нямая.Ды не чуваць чароўных тонаў…Маўчыць жалейка, не іграе.Цар узлаваўся:— Вось дык штукуПрынесьлі мне з чужога краю!Няўжо ж ніхто ня збудзіць гукаў,Ніхто на ёй не заіграе?Маўчаць.Спусьцілі ўсе галовы,I, калі цар другі раз клікаў,Наперад у лапцях лазовыхЗ кійком праціснуўся Музыка.Узяў жалейку і шчасьлівыЯе абцёр крысом ад пылу…На ўсе лады і пералівыЯна ў яго загаварыла:То звонам жаваранка ў жыце,То салаўіным сьвістам чулым,Трывожнай кнігаўкай ў ракіцеI ў лесе шэраю зязюляй.Пазьней зайграў, як жнеі пелі,Як вецер шапацеў саломай,Сівыя хвалі Нёмну пеніў,I абарваў акордам грому…А рэха ўсё яшчэ ігралаІ толькі змоўкла ў нэтрах боруТады, калі Музыка зь ВялемДабеглі ўжо да сіня мора.Схапіўся цар:— Хутчэй вярніце,Пагоню шліце за пагоняй!..Ды белай чайкаю ў блакіцеЗ кашулі белы парус тоне.
