Читать «Чарнобыльская малітва» онлайн - страница 14

Я бачыў, як жанчына сама сябе забівала. У кустах ля рэчкі. Брала цагліну і біла сябе па галаве. Яна была цяжарная ад паліцая, якога ўся вёска ненавідзела. Яшчэ будучы дзіцем я бачыў, як нараджаюцца кацяняты. Памагаў маме цягнуць цялятка з каровы, вадзіў да кныра нашу свінню… Памятаю… Памятаю, як прывезлі забітага бацьку, на ім свэдар, мама сама яго вязала, бацька, напэўна, быў расстраляны з кулямёта ці аўтамата, і штосьці крывавае проста шматкамі вылазіла з гэтага свэдра. Ён ляжаў на нашым адзіным ложку, больш пакласці не было куды. Потым яго пахавалі перад домам. I зямля не пух, а цяжкая гліна. З-пад градаў для буракоў. Вакол ішлі баі… На вуліцы ляжалі забітыя коні і людзі…

Для мяне гэта настолькі забароненыя ўспаміны, што я не гаварыў пра іх услых…

Тады я ўспрымаў смерць гэтак жа, як і нараджэнне… У мяне было прыкладна аднолькавае пачуццё, калі паявілася цялятка з каровы… Паяўляліся кацяняты… I калі жанчына ў кустах сама сябе рашала… Чамусьці гэта здавалася мне адным і тым жа, аднолькавым… Нараджэнне і смерць…

Я памятаю з дзяцінства, як пахне ў хаде, калі колюць кабана… I Вы толькі зачапілі мяне, і я ўжо правальваюся, валюся туды… У кашмар… У жах… Лячу…

Яшчэ памятаю, як нас, малых, жанчыны бралі з сабой у лазню. I ва ўсіх жанчын, і ў маёй маці выпадалі маткі (мы гэта ўжо разумелі), яны падвязвалі іх анучынамі. Я гэта бачыў… Маткі выходзілі ад цяжкай працы. Мужчын не было, іх на фронце, у партызанах перабілі, коней не было таксама, жанчыны цягалі плугі на сабе. Пераворвалі свае гароды, калгасныя палеткі. Калі я вырас і ў мяне надаралася блізкасць з жанчынай, я гэта прыгадваў… Тое, што бачыў у лазні…

Хацеў забыць. Усё забыць… Забываў… Я думаў, што самае страшнае са мною ўжо было… Вайна…

Але вось я паехаў у чарнобыльскую зону… Шмат разоў ужо быў там… I там зразумеў, што я не абаронены. Я развальваюся… Мінулае мяне ўжо не абароньвае…"

Пётр С., псіхолаг

Маналог пра тое, што можна пагаварыць і з жывымі, і з мёртвымі

"Уначы воўк у двор зайшоў. У акно вызірнула — стаіць і свеціць вачыма. Фарамі…

Я да ўсяго прывыклая. Сем гадоў жыву адна, сем гадоў, як людзі з'ехалі… Уначы, бывае, сяджу, пакуль не заднее, і думаю, думаю. I сёння ўсю ночку на ложку кручком сядзела, а пасля выйшла паглядзець, якое сонейка. Што вам я скажу? Самая справядлівая на свеце штука смерць. Ніхто яшчэ не адкупіўся. Зямля ўсіх прымае: і добрых, і злых, і грэшнікаў. А болей справядлівасці на гэтым свеце нямашака. Я цяжка і сумленна ўсё жыццё працавала. Жыла, як сумленне падказвала. А справядлівасці мне не выпадала. Бог недзе дзяліў, пакуль да мяне чарга дайшла — у яго ўжо нічога не засталося, каб мне даць. Малады можа памерці, а стары павінен… Спачатку я людзей чакала, думала — усе вернуцца. Ніхто ж навек не з'язджаў, ехалі перачакаць. А цяпер смерці чакаю… Памерці не цяжка, а страшна. Царквы няма… Бацюшка не прыязджае… Няма каму мне занесці грахі свае…