Читать «Айчыну сваю баронячы: Канстанцін Астрожскі» онлайн - страница 34
Геннадий Николаевич Саганович
5
Аўтар лічыць магчымым дапасаванне сучаснага саманазову жыхароў Рэспублікі Летува да іх старадаўніх продкаў у Вялікім Княстве Літоўскім (гэтак сама, дарэчы, як і наймення «беларусы» — да нашых продкаў). Зразумела, ужыванне гэтага этноніма («летувісы») для таго часу досыць умоўнае, бо ён значна пазнейшага паходжання і не з'яўляецца гістарычным найменнем.
6
Канфесія
7
Інкарпарацыя
8
Наезнікі — удзельнікі наезду.
9
Карона — кароткая форма афіцыйнага назову Карона Каралеўства Польскага; гэтак з сярэдзіны ХІV стагоддзя звалася польская дзяржава.
10
Загон — аддзел конніцы, галоўным чынам татарскай; тактычная адзінка для дзеянняў на чужой тэрыторыі.
11
Узапраўды грэцкая царква на той час не была такой безабароннай і не цярпела такога ўціску. Прыкладам, Казімір Ягайлавіч фундаваў на тэрыторыі Вялікага Княства Літоўскага тры каталіцкія храмы і ажно сем (!) праваслаўных.
12
Кош — татарскі вайсковы абоз пад час наезду, які з'яўляўся базай для дзеяння паасобных загонаў.
13
Паспалітае рушанне — шляхоцкае войска, якое склікалася пад час ваеннай небяспекі для дзяржавы паводле пастановы вялікага князя, паноў-рады, вальнага сойма.
14
Тарча — лёгкі шчыт конніка пераважна трохкутнай формы.
15
Паны-рада — найвышэйшы орган дзяржаўнай улады Вялікага Княства Літоўскага.
16
Рокаш — збройны супраціў дзяржаўнай уладзе.
17
Мурза
18
«Святая Рымская імперыя нямецкай нацыі» — буйная эўрапейская дзяржава, у якую ўваходзілі землі сучаснай Нямеччыны, Аўстрыі, часткі Італіі, Францыі, Польшчы. Кіравалі ёй з XV стагоддзя імператары з дынастыі Габсбургаў. Сталіцай была Вена.
19
Дрыкгант
20
Буздыган — шастапёр, ударная дрэўкавая зброя, якая сімвалізавала вайсковую ўладу — чын ротмістра і палкоўніка.
21
Вялікі князь маскоўскі даў зразумець, што для яго «той, хто трапіў у палон, — не жыве», ды быццам забыўся пра сваіх падданых. Паводле перапісу палонных 1525 і 1538 гадоў, «вязні вялікае бітвы» ўсё яшчэ сядзелі ў Берасці, Горадні, Драгічыне, Камянцы, Мсцібогаве, Новагародку, Слоніме, Коўні, Троках, Вільні і г.д. Трымалі іх у неблагіх умовах. Прыкладам, у Берасці на 15 вязняў кожны тыдзень апрача ўсяго давалі «па два бараны, і па два боханы на чалавека хлеба, і па 10 галаважэнь солі, і па бочцы піва».
22
Па хадайніцтве князя К.І.Астрожскага ў 1524 годзе Траецкі манастыр быў перададзены ў кіраванне архімандрыту Лаўрышаўскаму.