Читать «Санкт-Петербургские вечера» онлайн - страница 68

Жозеф де Местр

Я действительно нахожу у св. Фомы данное определение, правда, не в столь лаконичной формулировке. Veritas intellectus est adaequatio intellectus rei secundum quôd intellectus dicit esse quod est, vel non esse quod non est (s. Thomae Adversus gentes, lib. I, cap. XLIX, № 1). Illud quod intellectus intelligendo dicit et cognoscit (ибо он не может познавать и судить без слов) oportet esse rei aequatum, scilicet ut ita in re sit, sicut intellectus dicit (ibid.).

39. (Cmp. 106. «...между актом понимания и вещью, которая понимается, какое-либо отношение, аналогия или равенство невозможны»)

Illud verum est de eo quod inellectus dicit, non opera-tione qua id dicit (ibid.).

Intellectus possibilis (sive activus) est aliqua pars hominis,et est dignissimus et formalissimus in ipso. Ergo ab eo speciem sortitur, et non ab intellectu passivo. — Intellectus possibilis probatur non esse actus corporis alicujus, propter hoc quod est cognoscitivus omnium formarum sensibilium in universali. Nulla igitur virtus cujus operatio se extende-re potest ad universalia omnia formarum sensibilium, potest esse actus alicujus corporis (s. Thomas. Ibid., lib. II, cap. XL, № 3-4). Scientia non est in intellectu passivo, sed in intellectu possibili (ibid., № 8). — Intellectus possibilis... perfi-citur per species intelligibiles a phantasmatibus abstractus (ibid., № 15). — Sensus non cognoscit incorporalia, nec se ipsum,nec suam operationem; visus enim non videt se ipsum, nec videt se videre (ibid., № 3-4).(187)

Этого небольшого числа цитат достаточно, на мой взгляд, для того, чтобы подтвердить справедливость суждений участника беседы о св. Фоме. В них можно увидеть между прочим и опровержение Кондильяка с его нелепыми трансформированными ощущениями. Кондильяк находится в столь непримиримой вражде с истиной, что, даже случайно встретившись с ней, восклицает: «Нет, это не она!»

40. (Стр. 114. «...способствовать же его осуществлению всеми силами есть наш священный долг»)

Общий смысл указанного отрывка передан точно, однако, стоит привести его в оригинале, прежде всего потому, что книга, из которой он взят, стала чрезвычайной редкостью.

Velim autem ut (inusquisque) ita per se sentiat quem fructum non modo res letteraria, sed etiam res christiana ex his nostris lucubrationibus perceptura sit, ut nostra admoni-tione non indigeat; et tametsi quid commodi imprimis reli-gioni attulerimus nondum cuique fortassis illico apparebit, tarnen veniet tempus quum non ita obscurum erit. Equi-dem singulare coelestis Numinis beneficium esse arbitror quod omnes omnium gentium linguae quae ante hos du-centos annos maxima ignorantia tegebantur, aut patefactae sunt bonorum virorum industria aut ad hue producuntur. Nam si destinationem aeternae magestatis et in futurum tempus consilia divinae mentis ratio investigare non potest, tarnen exstant jam multa Providentiae istius argumenta ex quibus majus aliquid agitari sentiamus.quod votis expetere pium sanctumque est: pro virili autem manus praebere.et vel minimam materiam comportare inice gloriosum.