Читать «Закрываўленае сонца (Гараватка - 2) (на белорусском языке)» онлайн - страница 56
К Акула
Акупантавым самахвальствам хаты не асьветлiш. Надыходзiлi доўгiя вечары й жанчыны трывожылiся, што ўпацёмку нiчога не напрадзеш. Як кашаль хваробе, памагала iм тое бальшавiцкае "пачакайце".
Доўга зьзяла яркiмi вокнамi лiтоўская школа. Прывалаклi сюды электрычны рухавiк, паказвалi такiя фiльмы, як "Ленiн в Октябре", "Чапаев", "Броненосец Потемкiн" i iншыя. Каб падкаваць людзей у "палiтграмаце", ды навучыць чытаць i пiсаць "паруску нiграматных", разы два на тыдзень лекцыi давалi. Прыяжджаў зь Лiпавiчаў палiтрук, часам i сам Маршалкаў заглядаў.
Пра гэта вось, аблакацiўшыся на стол напокуцi, гаварылi ў Пракопавай хаце Алесь, Пракоп i Янук. Пад трэск хворасту й шум ветру за вакном млява йшла гутарка.
- Ну гэтыя-ж пахатухi туды чаго? Што iм? - пытаўся Пракоп. - Яны-ж нi бэ, нi мэ...
- Ты гэта пра Аўдолю й Аксеню?
- Ну.
- Казала Надзя, што цiкуюць, каб Маршалкава прыпiлнаваць ды даведацца цi Сталiн палатно атрымаў.
- А паслалi?
- А як-жа. Ды каб гэтыя толька, а то й Макатунiха таксама. Цi нi Пятух з таго камбеду прыцягнуў, сьвiснуўшы недзе. Во ўжо нядзелi тры назад выслалi, а нiчога яшчо нi чуваць.
- Во яно як...
Недзе на дварэ вецер тоўк акацiцай у сьцяну.
- Янучок, выйдзi ты, паглядзi каторую акацiцу б'ець. Можа прывязаць, цi што. Нечага во надуець, так усхадзiўся.
- Добра, тата.
- З гэтым самым камбедам... Пiтуху-гультаю цяперака нi рабi, адно сьмярдзючкай-самакруткай сьвет божы капцi ды людзей аграбай. Цьфу, басяк! узлаваўся Пракоп.
- Права-ж iхнае. Яшчо во хто гэта мне на днях казаў, - задумаўся Алесь, - ага, во Тодар, значыцца, казаў, што ня толька паноў i асднiкаў абiраюць. Тамака-ж самая, казаў, уласьць савецкая падчышчаiць. Казаў скора й да нашых багацейшых даберуцца.
- Чаму-ж не, даберуцца...
Тата, вада кiпiць, - адазваўся Мiкола, што пiльна трымаў вуха, каб нiводнага слова не прапусьцiць.
- Ну дык добра. Запалi, сынок, лучыну ды зацiрку рабi.
Мiкола пайшоў у сенi й прынёс адтуль малое карытца. Налiў у яго ваду, дастаў з-за пячы вялiкую лучынiну, запалiў яе ды ўторкнуў у дзяржала, прыладжанае з аднаго боку карытца. Паставiўшы яго на прыпечку, палез у шафу.
- Тата, у нас мукi мала.
- Як у цябе з млiвам? - спытаў Пракопа Алесь.
- Ды ўжо мука на зыходзе. Мяшок жытняй мусiць ёсьць ды пшанiчнай жменька. Трэба во да Сявенькi йсьцi, на зацiрку пазычыць прасiць, а на млын аж у Докшыцы тыя цягнуцца. Тут у Гацях усё вайсковае мелюць. А ў Докшыцах, кажуць, завоз надта вялiкi. Жыду, кажуць, млын забралi, дык новыя парадкi, цi бiспарадкi пачалiся. Нейкiя талоны нiбыта вымагаюць, цi якую халеру... Пакуль ехаць, дык трэба Шпунта распытацца, гэты-ж мусiць знаць.
- Гэтага бандзiта! - плюнуў Алесь. - Каб яго зiмля нi насiла, як во маей дзяўчыне праходу нi даець!
- А чаго-ж ён?
- Ну як гэта чаго? Нi знаiш, што сабаку трэба? Маладых во палякi ўсiх падчысьцiлi, а гэты басяк застаўся. Цяпер во яму разгул, усё поле чыстае. Ну дык i давай, праходу дзяўчыне нi даець. Ды начальнiк-жа яшчо...