Читать «Беларусы, вас чакае Зямля (Гараватка - 3) (на белорусском языке)» онлайн - страница 223

Янук пазяхнуў i прыглядаўся людзям у другiм куце. Пад гул цягнiка да яго вушэй даходзiў роўны гоман. Ён узмоцнiўся пад уплывам алькаголю. Янук ведаў, што ён доўга не засьне. Зашмат няперабранага-неўпарадкаванага награмадзiлася ў галаве. Хто ведае, калi гэтыя думкi ўдасца належна зарганiзаваць. Паднечаньне перашкаджала рацыянальна думаць. Забягаў наперад i стараўся ўжо ўявiць як заўтра будзе. Зьберуцца недзе ў вялiзнай залi, магчыма ў тэатры. Асмуьжаныя вятрамi аблiччы з усiх кутоў палаючай у вагнi бацькаўшчыны, задуманыя твары працоўнай iнтэлiгенцыi. З натхненьнем слухаюць прамоваў з трыбуны. А Янук, можа наймалодшы з усiх, разглядаецца па залi, у каторай вось адно пачалося гулкае плёсканьне. Мiж старшых вусатых i барадатых, сям-там вiдаць i моладзь.

Але гэта будзе заўтра. Тымчасам-жа ён, Янук Бахмач, зь вёскi Лiтоўцы, настаўнiк, студэнт, вязень, сябра Беларускай Незалежнiцкай Партыi, павiнен цi раз яшчэ вярнуцца ў мiнулае, дапасаваць-прымерыць да вымаганага сабой максiмуму: цi так паступiў, цi добра зрабiў, якраз ад яго, вялiкага патрыёты, належылася бацькаўшчыне чакаць i вымагаць.

На працягу доўгай i цудоўнай вясны, ад часу вызваленьня зь вязьнiцы, запраўды адпачыў i разгледзеўся, дый сямейны вузел завязаў. Праўда, адпачыў мо й малавата. У Падгайскага ўлегцы не хадзiў. Але якраз тая рэгулярная праца ў вагародзе й на полi ды добрыя харчы вярнулi да поўнага росквiту зьняможаны вязьнiцай арганiзм, праясьнiлi галаву й далi некаторую жыцьцёвую пэрспэктыву. Аграном шчодра аплацiў за помач, а гэта выклiкала не абы-якое адабрэньне бацькi.

Ужо зусiм крытычным вокам, як нiколi раней, прыглядаўся Янук мясцовым людзям, асаблiва старэйшым зь Лiтоўцаў, уважна трымаў руку на пульсе жыцьця. Часта праводзiў гутарку i зь дзедам Якубам, i з Паўлоўскiм, i з Уладзiмерам Пятухом, i Захаруком, i з Вульлянай, дый цi мала яшчэ зь кiм. Уроджаны iнтэлект i ўжо немалая жыцьцёвая практыка памагалi разважаць, ацэньваць, на нейкую мерку дапасоўваць. Згодна старое праўды, - хочаш гаварыць, то ўмей слухаць, - Янук уважна слухаў i даваў сялянам розныя пытаньнi. I тыя самыя людзi, што некалi перад ягоным падарожжам у сьвет з роднае хаты выдавалiся яму нехлямяжымi ў думках, нянадта кемлiвымi, цяпер, быццам асьвечаныя ягонай, Януковай, празорлiвасьцю, зьявiлiся перад iм зусiм накшымi, разумнымi, асьцярожнымi, глыбока практычнымi, наскрозь пранiтаванымi народнай мудрасьцю.

Праз усе гутаркi пракiдваўся чырвонай нiткай вялiзны жах перад бальшавiцкай пошасьцю, якая з усходу зноў залiвала вайной вынiшчаную краiну. Жах выяўляўся дрыжачым голасам, буйной сьлязой па загубленай раднi цi блiзкiх людзёх, або грубай i няўпрыгожанай лаянкай пад адрасам калгасных цiвуноў i самога "айца народаў". Жах падсычваўся безнадзейнасьцю, што вынiкала iз слабасьцi сiлаў, каб паўстрымаць пошасьць, што нясла сьмерць спакойнаму й плённаму, з Божай помачай, сялянскаму жыцьцю. I ў збалелых сялянскiх грудзёх заглохлi песьнi. Ня маючы ратунку ад чужой пошасьцi, Беларус Бога на помач клiкаў. Каб уратавацца ад бальшавiцкiх варвараў, Бога клiкалi на помач больш як чвэрць стагодзьдзя. А калi натоўп мiлiёнаў гналi ў шырока адчыненую пропасьць зямнога пекла, Бог, як людзям здавалася, сядзеў недзе як той каменны Сфiнкс, на модлы не адказваў.