Читать «Анталёгія сучаснага беларускага мысьленьня» онлайн - страница 13

Калі на першасных этапах свайго ўзнікненьня й развіцьця этнас — зьява прыродна-сацыяльная ці, дакладней, прыродна-культурніцкая, то нацыя — гэта ўжо такое ўтварэньне, у якім сацыяльныя сувязі й соцыяўтваральныя працэсы набываюць самагоднае значэньне. Этнас — у пэўнай меры працяг таго спосабу самаарганізацыі, які ўзьнікае на папуляцыйным узроўні біялягічных сыстэм. Больш за тое, гэты працяг амаль заўсёды ўсьведамляецца ў выглядзе існаваньня татэмнай формы сьвядомасьці. Дамінантай, вакол якой адбываецца першасная самаарганізацыя этнасу, якраз і ёсьць прыроднае асяродзьдзе, у якім ён мусіць наладжваць сваю жыцьцядзейнасьць. А таму менавіта гэтым асяродзьдзем і будуць вызначацца на працягу даволі значнага пэрыяду часу спосабы ягонай жыцьцядзейнасьці, г.зн. спосабы здабываньня ежы, самазахаваньня й г.д. Разнастайнасьць прыродных асяродкаў, у якіх адбываліся працэсы першаснай самаарганізацыі людзей, зьяўляецца адпаведна адной з прычынаў узьнікненьня непадобных этнасаў, і, як іхнага працягу,— розных нацыянальных утварэньняў.