Читать «Анталёгія сучаснага беларускага мысьленьня» онлайн - страница 115

Рэалістычная ўстаноўка можа быць рэпрэзэнтавана тут у форме першай інтэнцыі (іntentia prima), сэнс якой у пакладаньні аб’ектаў у прастору сапраўднага існаваньня, альбо ў зьмяшчэньні й напаўненьні ядраў зьместу ў зададзеных рамках. Наміналістычная ўстаноўка, адпаведна, прадстаўляецца як другая інтэнцыя (intentia seconda), ейным сэнсам зьяўляецца пакладаньне новай рэчаіснасьці (або рэальнасьці — у канкрэтна гістарычнай вэрсіі гэтага зьмяшчэньня), або пакладаньне (вынаходніцтва) рамак і рамкавых канструкцыяў, у якіх могуць зьяўляцца ядры зьместу пры звароце да першай інтэнцыі й да рэалістычнай устаноўкі. Такім чынам, праблема існаваньня ўнівэрсаліяў і экзэмпліфікатаў пераводзіцца ў арганізацыйна-дзейнасны плян і можа быць сфармулявана як задача камплексаваньня й замыканьня адна на другую першай і другой інтэнцыяў, рэалістычнай і наміналістычнай установак. Адпаведна, мэтапрастора, у якой магчымае гэткае камплексаваньне й канфігураваньне інтэнцый і ўстановак, разглядаецца як утрымальніца трох падпрастораў: 1) парадыгматыкі — прасторы зьмяшчэньня зьмястоўных ядраў — аб’ектаў рэчаіснасьці й рэальнасьці; 2) сынтагматыкі — прасторы рамкавых і фармальных, а таксама зьмястоўных або аб’ектавых лёгікаў і моваў і 3) прагматыкі — прасторы зьмяшчэньня саміх рамак, установак і інтэнцыяў, мэт, каштоўнасьцяў і задач. Пра тое, як гэта ўсё можа быць зарганізавана, у якім космасе й у якім таксысе рэалізавана, будзе весьціся ніжэй, калі гаворка пойдзе пра тое, ці усьведамляецца Беларусь як рэальнасьць і рэчаіснасьць.

3. МЭТАДАЛЯГІЧНАЯ ПРАБЛЕМА

Ці можна лічыць вынікам дзейнасьці тое, чаго не было ў ёй у якасьці мэты? Бо мэта — гэта вынік, вынесены на пачатак працэсу дзейнасьці, а вынік — гэта рэалізаваная мэта з дапушчальнымі адхіленьнямі. Калі тое, што атрымалася ў пэўным працэсе, не супадае з выточнай задумай, з мэтай, дык яно, хутчэй, вынік выпадковых працэсаў, што працякаюць адначасова зь дзейнасьцю, але не зьяўляюцца ёю.

Гарбачоў, ладзячы Перабудову, ня ставіў сабе за мэту сувэрэнную Беларусь. Бразаўскас, Ельцын ды іншыя, хто паспрыяў хутчэйшаму аб’яўленьню незалежнасьці сваіх краін, менш за ўсё думалі пра Беларусь. Пазьняк, БНФ, ЦРУ, сыёнскія мудрацы й іншыя нагэтулькі ж мала вінаватыя ў незалежнасьці Беларусі, як і Кебіч, што падпісаў “за кампанію” пагадненьне ў Віскулях (у адрозьненьне ад Шушкевіча, які зрабіў гэта сьвядома). Як жа разабрацца, што прывяло да незалежнасьці краіны, існаваньне якой не было мэтай людзей, чые дзеяньні можна аналізаваць? Бо калі гэтага не зрабіць, застаюцца толькі тры варыянты: