Читать «Пораабри сафеди чингизхон» онлайн - страница 21
Чингиз Торекулович Айтматов
Наќорањо њамоно танин меандохтанд. Ѓулѓулаи сањаргоњии онњо танњо даъвати бедорї не, балки чизе буд, ки маънии бештаре дошт. Бад-ин васила Чингизхон њар як нафареро, ки бо ў ба юриши бузург равон буд, хала-халаву бохабар мекард, он огоњии њокими серталабу собитќадаме буд, ки дар сурати ѓулѓулаи наќорањо пештар аз њар гуна фикру хаёли дигар, љуз афкоре, ки аз худаш бармеомаду иродаи худашро талќин мекард, чун ба дарњои баста, ба мафкураи нимхобу нимбедорон зада медаромад, чунки дар хоб одамон на ба иродаи худ тобеъанду на ба иродаи ѓайр; зеро хоб озодии бемаъниву бењудаву махуфест, ки баробари бозгашт аз хоб бояд ќатъаш кард; чизест, ки ќатъиву берањмона бар он мудохила намудан лозим аст, то ки бедоршудагонро ба воќеият – ба хидмат, ба итоати бечунучаро, ба амалиёт бозгардонї.
Аз ѓулѓулаи мудњиши ба наъраи барзагов монанди наќорањо њар дафъа ба бадани Чингизхон мурѓак медамид ва ин ба хотираи дерине вобаста буд: дар айёми наврасї, ваќте ки як рўз дар наздикињо ду барзагови бањамдарафтода пурхаш-мона овоз баровардаву бо сумњо хокро ба осмон бардошта, шохзанї мекарданд, вай, гирифтори ѓурроси мудњиши онњо, худ њам ёд надорад, ки чї хел камонѓўлаки љангиро ба даст гирифту тире ба синаи бародари њамхунаш – Бектери ѓанабида, ки барои моњияки аз дарё гирифтаашон бо ў љанљол карда буд, зад. Бектер, фарёди мудњише бароварда, парида хест ва, ѓарќи хуни хеш, гашта ба замин афтод; вай, Темучин, - оре, он ваќт ў танњо Темучин, ятимаки Есугай – бањодури бемањал даргузашта буду бас, - добулбасеро, ки пеши юрта мехобид, сари китф карда, аз тарс ба кўњ гурехт. Дар он љо, дар сари кўњ дурудароз ва якнавохт ба добулбас кўфту кўфт, дар поён бошад, модараш Аголен, бародаркушро дуои љон кардаву мўи сари хешро канда, фарёд мезаду менолид. Баъд дигарон давида омаданд ва, њама дастак зада, сўяш фарёд мекарданд, вале ў, беист бар наќора мекўфту чизеро намешунид. Барои чї бошад, ки касе наздикаш нашуд ва ў, то субњдам наќоразанон, дар њамон љо монд…
Акнун ѓулѓулаи мудњиши садњо добулбас нидои љангї, ѓурриши пурхашмона, рамзи бебокиву берањмї, огоњии ў буд ба ањли юриш, ки гўш бидињанд ва бархезанду ба амал биоѓозанд, сўи маќсад, ба фатњи дунё равон бишаванд. Хоњанд рафт онон, кулли одамону њайвоноте, ки гўши шунаво доранд, аз паи ў то охир, то поёни ин уфќи бекарон ва, саропо ларзида, хоњанд гўш дод ба ѓурриши наќорањои љангии вай. Њатто абраки сафед, ин шоњиди наву људоинопазири афкори нињони ў, зери садои сањаргоњии наќорањо, бемайлон болои сари ў чарх мезанад. Бодаки сахте парчами салтанатро, бо аждањори оташнафаси зиндамонандаш, љавлон медињад ва, ана, он ба рафти шамол рў-рўи матоъ медаваду аз ком шўълаи рўшане меафканад…
Њавои сањаргоњони рўзњои охир хуб омад.
Шабњо њам, пеш аз хоб, Чингизхон ба назораи атроф мебаромад. Пањнои дашти бекарон пури гулхан буд, алангаи гулханњои наздик ва милт-милти дурњояш дар њар тараф ба чашм мерасид. Рўи ќароргоњи сарбозону шаббоши корвон ва љои исти галабонњову гала дуди сафед пањн мешуд, одамон ин лањзањо, араќшор шуда, серї гўшт мехўрданд. Бўи гўшти пухта, ки калон-калон аз дегњо берун меоварданд, дарандањои даштро љалб мекард. Гоњ дар ин љову гоњ дар он љо, миёни пардаи зулмот, чашмони беќарори он мављудоти бадбахт дурахшон мешуду уллоси навмедонаашон ба гўш мерасид.