Читать «Сьцяна (на белорусском языке)» онлайн - страница 41

Бясстрашша Сумленевiча, незразумелае ў супастаўленьнi зь мiзэрнасьцю прадмету разнагалосься, падказвала залiшне здагадным яго сябром iснаваньне ў iм не дэшыфраванай мэты, дзеля якой уяўляўся ён iм гатовым на ўсё! Прытым застрахаванай, вiдаць, надзейнай зарукай...

"Яшчэ ня позна мне паправiцца?" - Сумленевiч выразьней учуваўся ў характар свайго падыходу да штатных абавязкаў у каапэратыве, з тоенай прыемнасьцю канстатуючы iхную, у немалой меры выгодную, функцыю. Меў ён на тое доказы ў выглядзе падтрымкi яго пачынаньням, якую дэкляравалi якраз супрацоўнiкi ня толькi пазбаўленыя рэальных уплываў, але, што найгоршае ў найгоршым, i волi да барацьбы. Алькаголiкi-пачаткоўцы. Сэнтымэнтальныя. Спадзявалiся пагрэцца каля яго?

Гэта паказвала на наяўнасць памылкi, да таго-ж асноўнай, што, магчыма, меў ён справу з незразуменьнем самога сябе. Са стварэньнем, вiдаць, несур'ёзных праблемаў, якiя зацiкаўлялi яго - мо' й выключна яго? - перш за ўся настроем i пачуцьцёвай абалонкай, бы ў людзей, сьпiхнутых у бок, што страцiлi здольнасьць цэльна аналiзаваць навакольнае...

У неталерантнасьцi да заганных паводзiнаў блiзкiх яму асобаў, Сумленевiчу не давала супакоенасьцi нешта процiлеглае, падобнае да зьдзiўленьня, аднак безназоўнае. Непараўнальнасьць iмкненьняў з дасьведчанасьцю, неперавараная ўпэўненасьць у тым, што адзiнка падлягае дзеяньню безасабовых утварэньняў, акалiчнасьцям? У Сьцяпана былi веды па гэтаму пытаньню; не хапала яму непаўторнага, свайго, матэрыялу, якi можна ўзяць са сьвету, каб самому ўспрыняць праўду аб iм, няхай i агульнавядомую...

Гарэў ён ад нецярплiвасьцi.

Зь непрыстойнай маладому чалавеку расьцягласьцю вёў Сьцяпан дыспуты аб сьмерцi, аб культуры памiраньня. (Потым - празь якiх дзесяць гадоў пасьля спадзяванай iм катастрофы - Сьцяпан, звычайна, клапацiўся пра бягучы дзень.)

Апрача Кiры, аргумантамi Сьцяпана трывожыўся бухгальтар: шкада, халера на яе галаву, празь сьмерць пакiдаць сьвет! "Бо й нашто? - сказала прыбiральнiца, пяцiдзесяцiгадовая паненка, мацi шасцярых дзяцей, на якiя не засудзiла яна алiмэнтаў. - Вы яшчэ не адной бабе будзеце прыдатныя. Зусiм што iншае я: хацела-б памерцi, але, кажуць, страх пабачыцца з кастухаю... От, можа, й не такi страх, бо калi прыгледзецца нябожчыку, дык кожны зь iх выглядае яксьцi задаволеным. А ваш папярэднiк усё роўна што сьмяяўся ў труне".

Накрычалi на лапатуху.

16

Сумленевiч прыйшоў да бухгальтара, каб правесьцi зь iм калькуляцыю цэнаў заплянаваных у каапэратыве вырабаў.

Высокiя лiчбы.

- Хто гэта купiць за такiя цэны, мiлыя?! - зьдзiвiўся бухгальтар пасьля падлiкаў i зьняў акуляры, якiмi карыстаўся ён падчас працы; працёр запацелыя iх шкельцы. - Глупствы ў нас выйшлi, пане Сумленевiч.

- Думаеце, што сумненьнi патрэбны нашым начальнiкам? - нэрвова пазяхнуў Сьцяпан. - Можаце запiсаць iх сабе ў прыватны дзёньнiк...