Читать «Лiтаратурныя творы з казачнымi матывамi (на белорусском языке)» онлайн - страница 3

Палажылi дамоўку на мары,

Панясьлi праз лугi ды папары.

Ля дарогi магiлу капалi

I у ёй камара пахавалi,

У сырую зямельку злажылi,

Зьверху насып вялiкi зрабiлi.

Людзi добрыя шляхамi мiнаюць,

Шапкi нiзка здымаюць, пытаюць:

- "Ня iначай, вяльможны вандроўнiк,

Генэрал, цi маёр, цi палкоўнiк?"

- "Не, ляжыць тут камар - камарочак,

У каторага з локаць насочак".

Максiм Багдановiч

КАМАР ХВАЛЬКО

Пад прысадзiстым дубком

Збудаваў камарык дом,

Плотам дом абгарадзiў,

Бесклапотна, цiха жыў.

Ды аднойчы камара

Бура вынесла з двара,

I звалiўся камарок

У бярозавы лясок.

Выжыў, буру перанёс,

I задраў угору нос:

- Што мне бура, што вiхор,

Я ўзьнiмаўся вышай гор,

Я ўзьнiмаўся вышай хмар,

Стаў асiлкам я, камар...

- Вецер, вецер, замаўчы!

Што ёсьць сiл камар крычыць.

Вецер змоўк, зацiх гушчар.

Зноў сваё пачаў камар:

- Захацеў я - вецер сьцiх,

Я мацнейшы стаў за ўсiх...

Муху крык такi ўстрывожыў,

Муха веры даць ня можа:

- Ды няўжо ты, камарок,

Моцны стаў такi, браток?

- Я ня то магу зрабiць

Зьвера я магу звалiць!..

Цiха ў лес iшоў мядзьведзь,

Перавальваўся ледзь-ледзь.

Частаваўся ён мядком,

I на пыску - воску ком.

Патаптаўся - i ў бярлог

Адпачыць мядзьведзь прылёг.

Задаволен камарок,

Сеў мядзьведзю ён на бок.

- Я мядзьведзя павалiў,

Я мядзьведзя пакарыў!

Муха кажа: - Хто-б паверыў,

Што камар мацней за зьвера...

- Я ня то магу зрабiць,

Дрэва я магу звалiць...

Зазьвiнела тут пiла,

I камар, нiбы страла,

На вяршыню дрэва сеў,

Звонка песеньку запеў:

- Як удару я крылом,

Будзе ў лесе буралом.

Дрэва падае, трашчыць...

Муха зьдзiўлена глядзiць:

- I няўжо ты, камарок,

Моцны стаў такi, браток?

- Я ня то магу зрабiць,

Сьвет магу я пакарыць!..

Ды ляцела павуцiна,

Нос кранула камарыны,

Абкруцiла яму ногi,

Стаў ён клiкаць дапамогi.

Добра, што пасьпела муха

Выцягнуць яго за вуха.

Паглядзела яму ў твар

I сказала: - Эх, камар!..

А.Д.

КОТ, САБАКА I МЫШ

Прайшло таму нямала год,

Калi сабака, мыш i кот

Жылi у згодзе, разам елi,

Скакалi, навет песьнi пелi,

Лiзалi косьцi пад сталом

I весялiлi цэлы дом.

Ды вось аднойчы гаспадар

Задумаў ехаць на базар.

Ён загадаў сабаку срога:

- Не адыходзься ад парога,

Сядзi, для пэўнасьцi, пры хаце,

Пiльнуй усё маё багацьце.

I можа мала, можа многа

Сядзеў сабака ля парога,

Ды захацеў ён паскакаць,

Крыху пагаўкаць, пабрахаць.

I кажа ён кату: - У дружбу

Ты саслужы адну мне службу

I за мяне пiльнуй у хаце

Гаспадаровае багацьце.

- Ну, што-ж, - яму прамовiў кот,

Каб большых ня было турбот!

З ахвотай пасяджу ля ганку,

А ты сабе бяжы пагаўкай.

I можа мала, можа многа

Той кот праседзеў ля парога.

Паклiкаў мыш i кажа: - У дружбу

Ты саслужы адну мне службу

I за мяне пiльнуй у хаце

Гаспадаровае багацьце.

Бо тут ад ветру на парозе

Я дужа лапкi памарозiў.

- Ну, добра - кажа мыш, - скарэй

Бяжы на печ ды лапы грэй.

I можа мала, можа многа

Сядзела мышка ля парога.

Ды раптам чуе - памiж траў

Цьвiркун на скрыпачцы зайграў.

Тут мышка, ўзяўшы лапкi ў бокi,

Хутчэй пусьцiлася у скокi.

Вярнуўся гаспадар - а ў хаце,

Глядзiць, няма яго багацьця.

Хацеў сабаку ён прагнаць,

Ды той пачаў яго лiзаць,

Прасiць, малiць, гаспадара:

- Не праганяй мяне з двара.

За гэта буду я нязьменна

Служыць аддана i сумленна.