Читать «Маё дзела цялячае (на белорусском языке)» онлайн

Черный Кузьма

Маё дзела цялячае (на белорусском языке)

Кузьма Чорны

Маё дзела цялячае

I

Плюхаючы па лужах босымi нагамi, член сельскага Савета Юлiк Карнавух шпарка бегаў ад хаты да хаты i "зганяў сход".

Ткнуўшыся тварам у аконца Мацвеевай хаты, ён ахрыпшым голасам крычаў:

- Мацвей, дзе ты там?..

Мацвей, спалохаўшыся, што Юлiк гонiць у фурманку, кiдаўся ў хваробу браўся на печ i казаў адтуль жонцы:

- Тэклечка, скажы, што хворы.

- Мацвей хворы, - крычала Тэкля, - захаладзiўся, цягаючы картоплю... Усе вунь грудзi залажыла.

Ведаючы гэтую хваробу, Юлiк з усмешкаю крычаў:

- Што там за трасца: куды нi кiнься - усюды хворыя. На сход трэба iсцi, сельсавет новы выбiраць!

- Вось мо як узвалакуся, - казаў павесялеўшы Мацвей i ўжо спускаў ногi з печы, але бачачы, што Юлiк ужо прапаў з-пад акна, усцягаў ногi назад i пытаў у жонкi:

- Як ты, Тэкля, думаеш, iсцi цi не?

- Як хочаш, - цiха адказала Тэкля.

Мацвей як след укладаўся на печы i мармытаў сабе пад нос:

- Чорт яго пойдзе. Пакуль зацягнешся па гэтай гразiшчы, блiзкi свет. Ускiнь мне, Тэклечка, кажух на ногi...

- Янка, на сход! - крычаў тым часам Юлiк каля другое хаты.

Янка, не спяшаючы, падыходзiў к акну i пытаўся:

- Кажаш, на сход?!

- Але, сельсавет выбiраць.

- Ну, добра, - адказаў Янка, - як людзi будуць iсцi, то i я пайду.

- Што вам за трасца, - сярдзiта крычаў Юлiк, - усякi, лiха яму, спадзяецца на людзей. Ты iдзi, дык i людзi пойдуць! Трэба ж каму першаму iсцi.

- А чаго мне канешне iсцi першаму, - у сваю чаргу злаваў Янка. - Я ж кажу - як людзi, так i я.

- А няхай вас агонь папалiць, гэтакi народ. Тфу! - пляваў Юлiк i плюхаўся далей.

А Янка пазiраў праз акно, цi скора будуць iсцi "людзi".

- Хвёдар, - крычаў Юлiк каля трэцяе хаты, - скарэй адзявайся на сход!

- На сход? - таксама, як i Янка, дапытваўся Хвёдар.

- Але, скарэй!..

- А чаго?

- Сельсавет выбiраць. Скарэй!

- Хай ты сам скарэй, - агрызаўся Хвёдар. - Чаго ў карк гонiш, яшчэ нiхто не iшоў.

- Дык ты iдзi.

- Як усе будуць iсцi, то i я. Чаго ты гэтак баiшся, як бы там без мяне сходу нельга зрабiць!

- А бадай на вас трасца, - лаяўся Юлiк, лезучы па гразi на другi бок вулiцы к хаце Тараса. - Папалi дурня з сабачымi нагамi.

- Тарас, дзе ты там?

- Чаго! - абзываўся перапалоханы Тарас, выбягаючы з хлевушка. "Пэўна ў фурманку", - думаў ён.

- На сход!

- А, на сход, - гаварыў Тарас i ўжо весела падыходзiў к Юлiку, з выглядам чалавека, якi нейкiм цудам толькi што ўсцярогся вялiкае бяды. - Мо закурыш, Юлiк? - даставаў ён капшук.

Юлiк закурваў, а Тарас тлумачыў яму:

- Гэта я, браце, тут у хлевушку корпаюся. Думаю сабе, адгараджу павольным часам катух парсюку, а то ўчора, каб на яго ўпадкi, абярнуў жонку з ражкаю. А тут якраз свiння на парасеннi...

- Дык, браце, на сход, - перабiваў яго Юлiк.

- Добра, калi кончу зарання, то падыду там, паслухаю...

"А каб ты па свеце не хадзiў, - сярдзiта думаў Юлiк, iдучы далей. Ён быў сярдзiты на ўсю вёску, на ўсiх гэтых людзей, якiя корпаюцца па сваiх хатах i хлевушках i якiх так трудна выгнаць адтуль на сход. Яму хацелася скарэй скiнуць з сябе гэты непрыемны абавязак, якi прымушае яго лазiць па каленi ў гразi вось ужо трэцi раз дзеля аднаго i таго ж дзела. - Вось жа жыў не буду, а зганю вас, чарцей, - думаў ён, - выбiрайце другога, хай ён запрабуе па дзесяць разоў брахаць каля кожнага акна". I яшчэ з большым поспехам палез ён пад акно канцовае хаты.