Читать «Койданава (на белорусском языке)» онлайн - страница 10

Неяк я праходзiў паўз Казiкаў сад. Ён гукнуў мяне i пачаў прасiць, каб я пагаварыў з Антосем i сказаў, што бацька ў чалавека адзiн, якi ўжо ёсць, i другога не будзе, а машыну ён усё роўна аддасць сыну. Зрабiлася шкада гэтага пакрыўджанага лёсам i людзьмi дзядзьку ў фетравым капелюшы з вядром iгруш лiмонак у руцэ. Я паабяцаў перагаварыць з Антосем. Да той размовы я недалюблiваў Казiка, бо недзе ў душы застаўся дзiцячы сполах ад таго, што ён, убачыўшы мяне на сваёй яблынi, паабяцаў абрэзаць грабеньчыкам стручок, якi хаваецца ў хлопцаў памiж ног. Але ў восеньскiм садзе пад iгрушаю прыйшло на памяць, што гэта мая мацi Нiна схавала клей, якiм Казiк мацаваў мадэль самалёта.

Антося я ўгаворваў доўга. Мы пiлi гарэлку, i ён паказваў фотаальбом, дзе замест Казiкавага твару чарнелi неакуратныя плямiны. Нарэшце я выцягнуў з яго абяцанне паехаць да бацькi i пагаварыць. Антось i сапраўды з'ездзiў у Койданава, а Казiк паказаў яму завяшчанне, паводле якога машына пасля смерцi бацькi пераходзiла да сына. Але Антось з Казiкам зноў пасварылiся. Сын жа не ведаў, што праз месяц бацька памрэ ў той самай машыне.

Казiк не трапiў у аварыю, ён цiха скiраваў на ўзбочча дарогi, дастаў з кiшэнi трубачку з нiтраглiцэрынавымi таблеткамi, але сэрца раптам спынiлася. Казiка пахавалi побач з мацi, на каталiцкiм баку могiлак.

А ў сям'i пачалася новая сварка з-за спадчыны, бо Валя не захацела, каб за проста так новая машына належала брату. Бог iм суддзя. Але дзе Бог, там i людзi, якiя маюць прагу да чужых радасцяў i бедаў.

Такую прагу да ўсёведання мела Казiкава суседка - цётка Пэля, яна ведала ў Койданаве ўсё i пра ўсiх, а чаго не ведала Пэля, таго або зусiм не было, альбо яно не ўяўляла анiякай цiкавасцi. I гэта пра яе ўспомнiў Антось, калi зблажэлы бацька ляжаў на канапе i нiхто не мог прыдумаць, як ратаваць нябогу. Антось пабег да жанчын у варэльню i сказаў, што трэба як хутчэй паклiкаць цётку Пэлю. Жанчыны ўзрадавалiся, бо i сапраўды, хто ў Койданаве, як не Пэля, мог загаварыць сполах, напрарочыць лёс, назваць хваробу? Толькi яна i магла.

Пэля прыйшла i села на край канапы, дзе ляжаў невядома чым агаломшаны Казiк.

- Казiчак, - пачала цётка сваiм касцельна-ласкавым голасам, - а цi не пашкадаваў ты чаго сам сабе?

Нечакана для ўсiх Казiк сеў на канапе, чым перапужаў прысутных, акрамя, зразумела, цёткi Пэлi, якая адно заправiла сiвую пасмачку пад чорную хустку i сказала:

- А я вось зайшла, бачу, ляжыць наш Казiчак нi жывы нi мёртвы i адчуваю, што пашкадаваў ён сабе нешта, моцна так пашкадаваў...

- Торт! - выгукнуў на ўсе грудзi Казiк. - Торт я сабе не купiў. Зайшоў у краму па папяросы. На вiтрыне торт стаiць з крэмавымi ружамi, шакаладнымi лiсцiкамi. I так мне захацелася таго торта, што ледзь слiну пракаўтнуў. Ледзь стрываў. А ў кiшэнi поўна грошай, зарплата i прэмiя. Але ж усе ведаюць, на машыну трэба адкладаць. Не купiў я торт. Сцяўся i не купiў. Ядуць яго чэрцi. Дый не можа такога быць, каб мяне так скруцiла, а потым выпрастала з-за нейкага там торта з ружамi! Нешта вы, цётка Пэля, наблыталi...