Читать «Так сказаў Заратустра (на белорусском языке)» онлайн - страница 2

I калi хочаш даць iм, дай хiба што мiласцiну, ды яшчэ зрабi так, каб папрасiлi яе!"

"Не, - адказаў Заратустра, - я не падаю. Не такi я бедны, каб даваць".

Святы пасмяяўся з Заратустры i сказаў: "Дык парупся, каб яны прынялi твае скарбы! Не давяраюць яны адлюднiкам i не вераць, што мы прыходзiм да iх дарыць.

Нашыя крокi гучаць iм на вулiцах надта самотна. I калi ўначы, лежачы ў ложках, задоўга да золку пачуюць яны, што iдзе чалавек, дык, мусiць, пытаюцца самыя ў сябе: "Куды гэтаму злодзею закарцела?"

Дык не iдзi да людзей, заставайся ў лесе! Лепш iдзi да звяроў! Чаму ты, як я, не хочаш быць мядзведзем сярод мядзведзяў, птушкай сярод птушак?"

"А што рабiць святому ў лесе?" - спытаўся Заратустра.

Святы адказаў: "Я складаю песнi i спяваю iх; калi складаю - смяюся, плачу i спяваю: так я слаўлю Бога.

Спевамi, плачам i смехам я слаўлю Бога, майго Бога. А якi ты нясеш дарунак?"

Пачуўшы гэтыя словы, Заратустра пакланiўся святому i сказаў: "Што я мог бы вам даць! Лепей дазвольце мне хутчэй сысцi адгэтуль, каб я нiчога не ўзяў у вас!" I так яны развiталiся, старац i мужчына, уподсмех, як дзецi малыя.

А калi Заратустра застаўся адзiн, ён сказаў свайму сэрцу: "Цi магчыма такое? Гэты святы старац у лесе яшчэ не чуў, што Бог памёр!"

3

Калi Заратустра прыйшоў у блiжэйшы горад за лесам, ён убачыў натоўп, людовiшча на рыначным пляцы, бо было абяцана - пабачыце танцора на вяроўцы. I Заратустра сказаў люду такiя словы:

"Я дам вам навуку пра Звышчалавека. Чалавек - гэта нешта, што трэба адолець. Што зрабiлi вы, каб адолець яго?

Да сённяга ўсе iстоты стваралi нешта вышэйшае за самiх сябе; а вы хочаце зрабiцца адлiвам гэтай вялiкай хвалi i лепш вярнуцца да звяроў, чым адолець чалавека?

Што такое ў чалавеку малпа? Пасмешышча альбо пакутлiвы сорам. I тое самае павiнен быць чалавек у Звышчалавеку - пасмешышча альбо пакутлiвы сорам.

Вы прайшлi шлях ад чарвяка да чалавека, але шмат чаго ў вас яшчэ - ад чарвяка. Калiсьцi вы былi малпы, i нават цяпер у чалавеку больш малпы, больш чым нават у каторай малпы.

Нават сама мудры спамiж вас - гэта нейкая двухсэнсiца i двухполасць, нешта памiж раслiнаю i прывiдам. Але ж хiба я загадваю вам стаць прывiдам альбо раслiнаю?

Бачыце, я вучу вас пра Звышчалавека!

Звышчалавек - гэта сэнс зямлi. Няхай жа i воля вашая скажа: хай Звышчалавек будзе сэнсам зямлi!

Заклiнаю вас, братове мае, заставайцеся верныя зямлi i не верце таму, хто скажа вам пра надзямныя надзеi! Яны - атрутнiкi; няважна, цi ведаюць яны самi пра гэта.

Яны пагарджаюць жыццём; гэта тыя, што мруць i трацяць самыя сябе, ад якiх стамiлася зямля: хай яны прападуць!

Раней сама вялiкае блюзнерства было - зневажанне Бога, але Бог памёр, i блюзнерствы памерлi з iм разам. А сёння сама жудаснае злачынства - зневажаць зямлю i ўшаноўваць неспасцiгальнае вышэй за сэнс зямлi!

Калiсьцi душа з пагардай глядзела на цела; i тады чымсьцi найвышэйшым лiчылася гэтая пагарда. Душа прагнула бачыць зблажэлае цела, агiднае i галоднае, - так спадзявалася яна выбавiцца ад яго i ад зямлi.