Читать «Учебник языка эсперанто» онлайн - страница 10

2-8. Русское слово "его" очень многозначно и, относясь к человеку, имеет на эсперанто следующие переводы: de li, lin, lia, liaj, lian, liajn: Mi vidas lin. Mi vidas lian auxtomobilon. Lia auxtomobilo estas eleganta. Liaj ideoj estas novaj. Mi vidas liajn dokumentojn.

2-9. Отрицание выражается частицей ne <не>: Ivano ne estas pedagogo; Li ne sportas. Частица ne не влияет на употребление падежа: <Я вижу дом> Mi vidas domon - <Я не вижу дома> Mi ne vidas domon (а не *Mi ne vidas de domo); <У меня есть лампа> Mi havas lampon - <У меня нет лампы> Mi ne havas lampon.

2-10. Наиболее употребительные союзы: kaj <и>, <а>, sed <но>, <а>: La trolebuso estas nova kaj komforta; Vi estas akurataj, sed vi ne estas aktivaj; Ni reklamas kaj afisxas koncerton.

2-11. Наиболее употребительные предлоги: en <в>, sur <на>, kun <с>: En la teatro estas interesa komedio. Sur la sceno estas aktoroj. Nadejxda kun Anna sidas en la universitata biblioteko.

Предлоги в эсперанто имеют более узкие и конкретные значения, чем в русском языке: Li estas en la fabriko <Он на фабрике> (а не *<в фабрике>). Поэтому на русский язык их следует переводить в соответствии с правилами, а на эсперанто в соответствии со смыслом, с логикой, но в обоих случаях не буквально.

2-12. Наиболее употребительные вопросительно-относительные слова: kiu <кто>, <который>, <какой (из)>, kio <что>, kie <где>. Слово kiu может принимать окончания -j и -n: Kiu estas kapitano? Kiu romano estas interesa? Kiujn fruktojn vi vidas? Mi vidas domon, kiu estas nova. Kio estas en la telegramo? Kion vi vidas? Kie estas la redaktoro? - Li estas en la kabineto.

Словообразование

2-13. Сложное слово образуется путем сложения простых слов или корней, причем определяемое слово находится в конце цепи, а предыдущее его определяет: kinofilmo, radioprogramo, trietagxa domo. При сложении слов нежелательны труднопроизносимые скопления согласных, для чего определяющее слово употребляется с окончанием: elektromotoro (а не *elektrmotoro). Чтобы показать составные части слов, на письме их можно соединять дефисом: sport-klubo.

2-14. Суффикс -ist- обозначает профессию или человека, имеющего какой-либо постоянный вид занятий или являющегося приверженцем определенного учения, движения: traktoristo, specialisto, marksisto, matematikisto, literaturisto.

2-15. Суффикс -in- обозначает лицо женского пола: studento studentino, poeto - poetino, heroo - heroino, tenisisto tenisistino. Однако при обозначении профессий и должностей, когда принадлежность к женскому полу не является существенной, суффикс -in- может опускаться: Irena estas sekretario de nia Esperanto-klubo.

Текст

Teksto

Euxgeno Jevtusxenko kaj Nikolao Gribacxov estas rusiaj poetoj. Alberto kaj Viktoro estas fizikistoj. Valentena estas ekonomiisto. Veronika kaj Marina estas pedagogoj. Li estas direktoro de la Respublika biblioteko. Ni vidas sur afisxo detalan informon. Lia sekretariino telefonas. Liaj lekcioj estas en la centro de niaj interesoj. Lin ne interesas viaj projektoj. La studentino de la fizika-matematika fakultato havas ekzamenojn en majo. En nia biblioteko estas katalogoj. Li kritikas la programon de nia koncerto. Tri sekundoj. La grupo de programistoj sidas en la tria etagxo de la informa centro. Tbiliso estas centro de la Kartvela respubliko. La elektristo akurate kontrolas elektrajn lampojn en la redakcio. La Esperanta literaturo estas juna. La rezultoj de viaj ekzamenoj interesas min. Mi ekzamenas vin. La soldatoj marsxas. Kiu estas gitaristo? Kun kiu vi sidas en la parko? Ni organizas lekciojn, kiuj propagandas novajn teknikajn ideojn. La teknika progreso en Rusio estas reala. Kion vi vidas sur la horizonto? Kie estas la geografia karto de Euxropo? En la direktora kabineto estas portreto de nacia heroo.