Читать «Бацькава падарожжа (на белорусском языке)» онлайн - страница 16

Настала доўгая цiшыня. Сваiм цяжарам яна заглушыла нават гудзенне агню. Котка пакiнула сваю схованку i пачала церцiся аб нагу Кантэна, якi ўсё сядзеў нерухома ля стала. Iзабэла адышла да печы. За ўвесь час, пакуль яны размаўлялi, Дэнiза нават вокам не мiргнула. Так i глядзела з адкрытым ротам то на мацi, то на бацьку.

Кантэн падумаў, што на гэтым Iзабэла скончыла, але тая паклала ў агонь палена, налiла ў вялiкi гаршчок вады i вярнулася да стала, трымаючы ў руцэ качаргу, быццам зброю. Твар яе змянiўся, i Кантэн зразумеў, што яна нешта яшчэ надумала.

- Дурнiца я, - загаварыла Iзабэла. - Вось пытаюся ў сябе, чаму ты нiколi нiчога не зрабiў дзеля яе. Ды гэта ж адразу кiдаецца ў вочы! Ты ж задаволены! Задаволены тым, што яна няшчасная! Чым больш, па-твойму, яна намучыцца, тым хутчэй абрыдне ёй гэта жыццё. I ты разлiчваеш, што тады яна выйдзе замуж за гэтага боўдзiлу! Думаеш, раз яна не прыязджае на вакацыi, то я сама пачну яе прасiць, каб яна пайшла за яго? Толькi каб дачушка была ў мяне пад бокам? Цi не так? Ох i хiтрун жа ты! Ох...

- Iзабэла!

Ён выгукнуў толькi iмя жонкi, i гэта выйшла ў яго мiжволi, вылецела з глыбiнi душы, бо словы яе зачапiлi Кантэна за жывое. Ён доўга глядзеў на жонку i на гэты раз адчуў, што перамог яе злосць. Тады ён сказаў вельмi спакойным голасам:

- Iзабэла, ты не маеш рацыi...

I адразу змоўк. Пакуль жонка павольна садзiлася, апусцiўшы локцi на стол i абхапiўшы галаву далонямi, Кантэн зiрнуў на дачку. Дэнiза часта дыхала, i ён ведаў, што яна зараз пачне гаварыць.

- Дык яна не прыедзе?.. Нават на Новы год? I не ўбачыць яселькi?

Кантэн стомлена ўздыхнуў, а мацi, не ўзнiмаючы галавы, вымавiла зусiм разбiтым голасам:

- Не прыедзе... Вось так, дачушка. Наша Марыя-Луiза не прыедзе, бо нi ў кога не хапае мужнасцi, каб з'ездзiць па яе. Можа, мы нiколi больш не ўбачым яе...

Яе голас крыху павысiўся, але адразу i страцiў сваю моц. Ён раптам сарваўся i перайшоў у рыданнi.

Амаль услед за мацi заплакала i Дэнiза, павярнуўшыся тварам да печы, у якой стаялi яселькi.

Кантэн стаяў цяпер ля акна. Ён не ведаў, што сказаць, каб суцешыць iх. Ён моўчкi ўзiраўся ў шэры далягляд.

5

Iзабэла даўно не плакала, мабыць, з дня смерцi мацi, таму Кантэн глядзеў цяпер на яе са здзiўленнем. Жонка сапраўды плакала, усхлiпваючы i шморгаючы носам. Твар яна закрыла рукамi. Кантэн павольна наблiзiўся. Ён глядзеў на вузкую жончыну спiну, на вострыя плечы, прыкрытыя паношанай, не раз латанай кофтай, на патылiцу i сабраныя ў вузел валасы, якiя трэслiся ад рыданняў, як трэслiся яны кожны дзень, калi Iзабэла нешта рабiла. А садзiлася за стол яна тады толькi, калi трэба было пад'есцi альбо зрабiць нейкую работу, якую цяжка рабiць стоячы. Яна заўсёды мела нейкi занятак: нават калi ў доме былi госцi i яна вымушана была сядзець i падтрымлiваць гаворку, Iзабэла цыравала шкарпэткi альбо абiрала гароднiну. Цяпер жа яна сядзела, абхапiўшы рукамi галаву, i ўся скаланалася ад рыданняў. Вiдаць, ёй было вельмi кепска, а Кантэн не знаходзiў у сабе сiлы, каб суцешыць яе.