Читать «Сузіральнік. Аповесці, апавяданні, эсэ» онлайн - страница 60

Я слухаў і не слухаў — больш прыслухоўваўся да свайго жывата, і з радасцю адчуваў, што гарэлка памагае; нават спаць захацелася; і я з падзякай, з любоўю паглядваў на ўзрушанага Аслана, і згаджаўся з ім у думках — не жанчына, праўда ж, а ён, мужчына, адчуў, што мне кепска і прыйшоў памагчы. Спалася добра, але на раніцу, варта было толькі злавіць носам пах гэтага курдзючнага тлушчу, усё ўва мне перавярнулася. Любая ежа тхне авечым лоем. Я перастаў есці і калі праходзіў каля рэстарана, стараўся не дыхаць. Так прайшло пяць дзён голаду і бяссонніцы. Толькі кава і цыгарэты. Але на дзіва трымаўся. Тым часам усё рабілі для нас у плане азнаямлення з прыродай і побытам. Раней думалі, Манголія — суцэльны стэп. Даведаліся, што ў Манголіі, як у Грэцыі, ёсць усё: рэкі і азёры, стэп і горы, густыя лясы і пустыні… Чамусьці вельмі цяжка было выбірацца з горада, трэба куча штэмпеляў, дазволаў; тое самае вяртацца назад. Ездзілі на аўтобусе «пазіку». Вазілі на самую паўнаводную раку Манголіі — Селенгу. Яна нараджаецца ў гарах, мае даўжыню толькі ў межах Манголіі 600 км, потым цячэ па Бураціі і ўпадае ў Байкал. Усе рэкі каламутныя, у глініста-пясчаных берагах, таму маюць цёмна-шэры колер, але самі — хуткія, імклівыя. На берагах сям-там можна пабачыць рускіх рыбакоў-барадачоў у хімкамбінезонах. У нас у аўтобусе былі вуды, мы таксама паспрабавалі палавіць — на звычайных конікаў, якія пстрыкалі пад нагамі на беразе. Я не паспеў закінуць — паклёўка, рывок, і вось б’ецца ў траве стронга-фарэліна! Побач у Максімяну — у два разы большая! Але ніхто не радаваўся, і дзе дзяваць гэтыя рыбіны, не ведалі; так і выпусцілі назад у раку.

Пабылі ў юрце. Жыве інтэлігентная маладая сям’я, настаўнікі, перабраліся з Улан-Батара на прыроду — хоць на лета. Апранутыя ў нацыянальныя строі, на нагах скураныя мяккія боты з загнутымі насамі — «каб траву не пашкодзіць, зямлю не параніць», патлумачыў Чайдог (а я думаў, каб у стрэмя спрытней упіхнуць); зрэшты, сапраўды калупаць зямлю тут лічыцца грахом, агародаў не ўбачыш: цыбулю, часнок, бульбу, капусту, моркву, рэпу — усё купляюць і не ядуць сырымі, а толькі прыгатаванымі на пары. Спіртное гоняць з кабылячага малака, называецца архі — малочны самагон, нібыта градусаў 10 атрымліваецца, як алей, як машын­нае масла, такое ж на смак. Калі каля юрты бегаюць дзеці, хлопчык з дзяўчынкаю, абсалютна голыя (па­цвярджаючы сказаную ў самалёце прымаўку Расціслава Смелага), затое ў адрозненне ад бацькоў гавораць не па-руску і не па-мангольску, а па-французску.

– Ну і правільна, навошта чалавеку трусы? — так здаравей, — казаў Максімяну. — Абы французскую мову ведалі.

Пад вечар спыніліся перакусіць у турыстычным кэмпінгу, вельмі прыгожая мясцінка, на лясной паляне, за лесам — сінія горы пад белымі шапкамі. У ляску, куды адлучыліся па малой патрэбе, знайшлі грыб, падобны на масляка, толькі не карычневы зверху, а белы — альбінос.

– Глядзі, якія ў іх маслякі, — сказаў я Расціславу і лёгка злупіў скурку з грыба.