Читать «Стасевы прыгоды (на белорусском языке)» онлайн - страница 9

Бачачы незвычайнае развiццё духоўных i фiзiчных уласцiвасцей малога, бацькi пачалi думаць пра яго адукацыю. Навучылi яго гаварыць "тата", "мама" i "Курта", якi нейкi час называўся таксама як "тата"; купiлi яму высокае крэселка з папярэчынай i падарылi прыгожую лiпавую лыжку, якою Стась з бяды мог бы i галаву накрываць. Бацька, ва ўсiм пераймаючы мацi, хацеў таксама зрабiць свайму першынцу падарунак i з гэтай мэтай прынёс аднойчы цудоўную нагаечку на казiнай ножцы. Калi Стась узяў у рукi гэты каштоўны падарунак i пачаў абгрызаць чорны раздвоены капыцiк, мацi спыталася ў бацькi:

- Навошта ты, Юзiк, прынёс гэта?

- А на Стасiка.

- Як гэта? Ты яго будзеш лупцаваць?

- А чаму не, калi ён будзе такi самы свавольнiк, як я.

- Вы бачылi яго! - закрычала мацi, атульваючы сына. - Адкуль жа ты ведаеш, што ён будзе свавольнiк?..

- Няхай толькi не будзе... я б яму тады паказаў!.. - адказаў дабрадушна каваль.

А таму, што якраз цяпер Стась пачаў крычаць, мама ўзлавалася i схiлiлася да татавай думкi. Бацькi ўжо больш не спрачалiся - павесiлi нагайку на сцяне, памiж святым Фларыянам, якi з немаведама якога часу тушыў нейкi пажар, i гадзiннiкам, якi ўжо дваццаць год дарма намагаўся добра iсцi.

* * *

Незалежна ад першых прынцыпаў маральнасцi, што апiралася на казiнай ножцы, каваль пачаў старацца сыну настаўнiка. Праўда, у вёсцы быў стары настаўнiк, але той займаўся больш пiсаннем даносаў i дэгустацыяй моцных напiткаў, чым букваром i дзецьмi. Сяляне i жыды пагарджалi iм, а што ўжо казаць пра Шарака, якi i не думаў нагружаць настаўнiка вучобай свайго сына, а адразу звярнуўся да арганiста.

"Цяпер Стасiку пятнаццаць месяцаў, - думаў каваль, - гады праз тры мацi навучыць яго чытаць, а праз чатыры - трэба яго аддаць арганiсту..."

Толькi чатыры гады!.. Трэба ўжо сёння пастарацца пра ласку ў божага слугi, якi галiўся, як ксёндз, насiў доўгi чорны сурдут, гаварыў гартанна, сяды-тады ўжываючы лацiнскiх слоў з касцельнай службы.

Не зацягваючы справы, Шарак аднойчы запрасiў арганiста да Шулiма на мядок. Напоўнены павагай, касцельны маэстра высмаркаўся ў клятчастую хустку, адкашляўся i, з выглядам чалавека, якi хоча выступiць з пропаведдзю супраць алкагольных напiткаў, сказаў Шараку, што сёння, i заўтра, i ва векi вякоў гатоў хадзiць з iм да Шулiма на чарку.

Арганiст быў ганарлiвы, лёгка раздражняўся, а перш за ўсё - са слабой галавою. Ужо пры першай бутэльцы пачаў штосьцi бэрсаць, а пры другой расчулiўся i паведамiў Шараку, што лiчыць яго амаль роўняю.

- Яно, ты бачыш... Божа моцны!.. Яно так. Мне, арганiсту, мехам надзiмаць, i табе, кавалю... божа моцны!.. таксама мехам... Дык вось... ты ўжо i ведаеш, што я хачу сказаць? Ды тое, што каваль i арганiст - браты... Ха, ха!.. Браты!.. Я, арганiст, i ты - капцюх!.. Misereatur tui omnipotens Deus!*

* Няхай над табой злiтуецца ўсемагутны бог! (лац.)