Читать «Заўтрашнi дзень (на белорусском языке)» онлайн - страница 5

У гэтым кутку, дзе хадзiў цяпер Коля Сушчэвiч, была ўжо зусiм глухата. Самае люднае месца, блiжэйшае адсюль, гэта i быў той раённы пункт, за дзесяць кiламетраў, на шляху. Вiтая дарога, як размiнуцца двум з калясьмi, iшла скрозь полем, пасля бралася паўз лес, i там над ёю навiсалi, кiламетраў на два, бярозы i роўна ўзнiмаўся граб. З другой стараны iшла шырокая града хваёвага лесу, i ясным адвячоркам цiхае сонца доўга ляжала на старых хвоях. Цiхае хараство знiкала доўга i незаўважана, i здавалася, што i ўночы штосьцi ад яго асталося на дрэвах. Я памятаю, як у гады першай маладосцi мне заўсёды хацелася на ўсю ноч аставацца пад тымi хвоямi. Скрозь паўз лес дарога даходзiла да акружанага з трох бакоў лесам поля. Гэта было падобна да шырокай паляны. Шэсць хат стаяла там маляўнiчым непарадкам, не ў вулiцу, а абы-як. Адна хата стаяла задам у вокны другой, другая бокам да глухой сцяны першай, i ўсе далёка адна ад адной. Будавалiся тут, не ашчаджаючы месца. Хаты былi няроўныя, былi вялiкiя, з кветнiкамi перад вокнамi i з маляванымi вокнамi i дзвярыма. Былi новыя, яшчэ з жоўтым колерам свежага дрэва i з нявыветранай свежай смалой на хваёвым бярвеннi. Былi i малыя хаты. Цесныя i старыя. Гэтыя даўно аселi i цяпер трухлелi сярод сваiх прыбудовак i дрэў. Дарога праходзiла памiж iмi i iшла праз лес. Толькi з аднаго боку гэты дробны пасёлак не быў адгароджан ад шырокага свету лесам. Там было поле, крыху ўзгорыстае, высокае, са старой прысадзiстай арабiнай, у якой была ададрана разам з паласой кары да самай зямлi тоўстая галiна. Цi то гэта маланкай у навальнiцу, цi чыёй злой рукой. Арабiна стаяла на ўзвышшы, i ад яе да хаты полем вiлася сцяжынка.

Самая крайняя ад поля з арабiнай хата была новая i няскончаная. Вокны ў ёй былi забiты дошкамi наглуха, i нiякай агароджы каля яе. Спарыш i трыпутнiк буялi навокал гэтай неабжытай будынiны. Мокрая i прыцiснутая восенным холадам, цяпер гэтая раслiннасць усё яшчэ гусцiлася i ўпарта зелянелася. Ганка пры новай хаце з забiтымi вокнамi таксама не было. Парог у сенцы быў высокi, падмуроўка ўжо была гатова, з роўна складзенага вялiкага камення, змацаванага цэментам i абсыпапага жвiрам. Бярвенне было здаровае, смольнае, шуфляды ў вокнах тоўстыя i шалёўка на iх шчыльна дапушчана. Вiдаць, што ўсё тут рабiлася як навек, каб стаяла доўга i, як кажуць, на месцы гнiло. Усярэдзiне яшчэ не было падлогi, толькi ўпушчаныя ў падрубы падвалiны на яе. З пiлованых плашак сцяна выгароджвала ў хаце кухню, а сцяна з дылёвых дошак - шырокую бакоўку. Вокны рабiлiся вялiкiя, павiнна было тут быць светла i прасторна, i, вiдаць, гаспадар меў густ да выгоды цi, у кожным разе, прагнуў яе. Але нейкi марны лёс скепсцiў чалавечыя замыслы. Ужо i дах з гонты пачаў чарнець, а знiзу ўсё так i асталося без завяршэння. Вераб'i снавалiся з хаты i ў хату праз шчылле ў забiтых вокнах. Жытло пуставала. Але новыя сцены выглядалi весела. Падоўжная сцяна з трыма вокнамi стаяла на поўдзень, i ў яснае надвор'е сонца свяцiла сюды. Рассыпаныя ўсюды дробныя трэскi гнiлi i зарасталi травою. Арабiна на ўзвышшы адсюль вiдна была вельмi добра. Здавалася, што вельмi блiзка адсюль гэтае дрэва. Узгорыстасць пад дрэвам зменшвала чалавечаму воку адлегласць.