Читать «ЖЫЦЬЦЁ РАЗЗБРОЕНАГА ЧАЛАВЕКА» онлайн - страница 168

Часта ў бяссонныя ночы прыходзіць мне на памяць афіцыянт з гатэлю «Палёнія», які вучыўся граць на скрыпцы. Тады я шкадую самога сябе, бо жыву па-дурному і бессэнсоўна. Магу бязмэтна існаваць яшчэ доўга — да суду і пасьля яго. Але гэта мяне мучыць і злуе. Прыкра быць паразытам. Але што зрабіць? Нарэшце мне прыйшло да галавы, што трэба пагутарыць на гэты конт з Грачанкаю. Яна мудрая і практычная. Напэўна, параіць мне што добрае. Гэта мяне цешыць, і зьбіраюся ў сераду абавязкова пагутарыць з Грачанкаю. У сераду…

А сёньня панядзелак. Я сяджу ў сквэры. Часам зрываецца лёгкі ветрык і перакідвае рознакаляровую, зьвялую лістоту, як бы шукаючы лепшы ўзор для дыванка. У маёй галаве праплываюць хвалі думак. Яны складаюцца ў вобразы. У пэўны момант мне падаецца, што сёньня леташні травень. Я сядзеў тут у бруднай, падранай вопратцы дэмабілізаванага жаўнера-валацугі. Гэта тая самая лавачка, той самы сквэр і алея… З правага боку на сьцежцы ляжыць накусаная булка з маслам і шынкаю, якую дзяўчынка выпусьціла з рук… Матка зь дзецьмі адышла, булка засталася. Пазіраю на яе і адчуваю голад. Я хачу адразу падняць булку, але алеяй ідуць у маім напрамку два мужчыны. Чакаю, калі прамінуць мяне. І раптам нага аднаго зь іх збочвае з дарогі і раздушвае булку, расьцірае яе па жвіры. Што я тады адчуў? Але гэта было даўно. Цяпер я сыты, але я не забыўся на таго чалавека і яго чаравікі.

Так мінула паўтара году жыцьця раззброенага чалавека. Дурнога жыцьця. Але ня кожны атрымаў ад лёсу ці ад грамадзтва патэнт на «разумнае» жыцьцё для сябе. Некаторых гэта абмінула: яны сядзяць у турмах, цягаюцца вуліцамі галодныя і бяздомныя, сьпяць у сутарэньнях, крадуць… Ці варта парушаць вам сытае і цёплае жыцьцё раманам пра іх — раззброеных людзей?

Примечания

1

Гандлёвы дом братоў А. і Ю. Альшвангаў знаходзіўся ў Вільні па вул. Вялікай, 72 (заўв. пер).

2

Цялятнік — назва сквэру ў Вільні. Разьбіты ў 1881 г. на месцы руінаў Ніжняга Замку, пасьля таго як пляцоўку расчысьцілі і пасадзілі дрэвы. Да 1899 г. сквэр заставаўся фармальна безназоўным, а жыхары Вільні называлі яго «Цялятнікам», бо на гэтай пляцоўцы раней, па працягу XIX ст., быў выган, дзе пасьвіліся цяляты. Цяпер ён носіць назву «Парк моладзі» (заўв. пер.).

3

Будынак Шляхецкага клюбу знаходзіўся ля падножжа гары Трох крыжоў, на правым беразе Віленкі. Яшчэ ў царскія часы тамака месьціўся рэстаран з выдатнай кухняй, дзе сталаваліся расейскія афіцэры і тутэйшая шляхта. Клюб дзейнічаў і ў міжваеннай Польшчы. Напрыклад, у 1926–1927 гг. да яго належала 164 асобы. Будынак згарэў у 70-я гады XX ст. (заўв. пер.)

4

Вытыха — дзяўчына, што займаецца прастытуцыяй па-за кантролем паліцыі.

5

Мортус — бяда, нэндза, дрэннае матэрыяльнае становішча.

6

Абычаёўка — аддзел паліцыі нораваў, які кантраляваў прастытутак.

7

Танкі — вайсковы боты (польскі вайсковы жаргон) (заўв. пер.).

8

YMCA (Young Men's Christian Association — Аб’яднаньне Хрысьціянскай Мужчынскай Моладзі) — міжнародная экумэнічная арганізацыя. Пасьля 1918 году працавала ў Польшчы. Напачатку 1920-х дапамагала дэмабілізаваным жаўнерам, бежанцам з Расіі й моладзі (заўв. пер.).