Читать «Страсці па Аўдзею» онлайн - страница 19
Уладзімір Бутрамееў
Аўдзей дае яшчэ грошы, забірае абрэз.
Аўдзей. А патроны?
Сват. Ён зараджаны — там сем патронаў. А астатнія я высыпаў. От гэтага дабра… Прыйдзеш да мяне, забярэш, колькі хочаш. Толькі абрэзам не дапаможаш… Лепш павініся…
Аўдзей. Павініцца? У чым гэта я вінаваты?
Сват. Чуў я… Расказвалі… Калі спіс гэты пісалі, цябе быццам першага і ўпісалі… А сёння быццам еты спіс зацвердзілі на засяданні.
У баку ад стала стаіць на каленях стары, бацька Аўдзея, і чытае на ноч малітву. Голас за сцэнай паўтарае асобныя словы.
Бацька Аўдзея
Сват
Аўдзей. Наймаў.
Сват. Вось за гэта і ўпісалі ў спіс.
Аўдзей. Дык тады ж ніхто не забараняў. А хто гэта ведаў, што потым забароняць?
Сват. Ніхто не ведаў. А выйшла ксплуатацыя. А я не наймаў. Не, я не наймаў, сваток!
Аўдзей. Таму што ты сквапны, а я лепш грошы заплачу, абы хутчэй убрацца па восені. I бабы ж самі просяцца, ім-то заробак.
Сват. Гэта так. Але я не наймаў. Не. Я не наймаў, а ты наймаў. Таму ты і ў гэтым спісе. Хто ведаў, а во як выйшла. Ты суседу свайму, Сцяпану, пшаніцы пазычыў паўмеха?
Аўдзей. Пазычыў.
Сват. А назад хацеў цэлы мех узяць?
Аўдзей. Ты што? З неба зваліўся? Не ведаеш, што паўмеха па вясне каштуе як мех па восені? Ды і дамаўляліся.
Сват. Я-то ведаю. Але цяпер гэта спікуляцыя. Ты ж хацеў і пабіць яго, а ён — бедната. А я нікога не біў, не наймаў — а баюся! Коней прадаў, карову адну пакінуў, у калгас запішуся, бо баюся, лепш у калгас, чым у Сібір. I ты падумай, Аўдзей! Пра дзяцей падумай, пра род падумай! Усе ўсё прадаюць, што ў каго ёсць.
Аўдзей. Дык вось чаму яны мне малатарню за палову грошай прадалі. Але я ад свайго не адмоўлюся. Я свайго не аддам!
З вуліцы чуваць грукат у вароты.
Сват
Аўдзей. Мабыць, Зуёк. Дзеўкі хапіўся.
Сват. Якой дзеўкі?
Аўдзей. Сватаў сёння ў яго дачку, а ён не даў. А дзеўка ўвечары сама прыбегла.
Сват
Аўдзей. Здаецца, не.
Сват. У Зуйка зяць у каміцеце. Вось ты яго і спытай. Ён павінен ведаць.
Аўдзей. Дык вось чаго ён дачку пабаяўся аддаваць, ён ведаў!
Зноў чуваць грукат у дзверы.
Сват
Аўдзей. Пойдзем.
Абодва выходзяць.
Карціна шостая
У двары злева бачны ганак хаты, за вуглом хаты — агароджа. Справа ў далёкім куце сцэны высокія дубовыя вароты, у абодва бакі ад іх цягнецца агароджа, Аўдзей і сват выходзяць з хаты. У вароты зноў грукочуць.
Аўдзей. Што трэба?