Читать «Пчала пачала паломнічаць» онлайн - страница 31
Алесь Разанаў
Шапка — капа, якая падвышае чалавека ў яго ўласных вачах і ў вачах іншых і здабывае яму пашану. I таму нават самы апошні спадар, нібы шпак шпакоўню, шукае альбо спадзяецца калі-небудзь знайсці свой красамоўны, заўсёды ўсім прад'яўлены «пашпарт» — шапку, якая яму пасуе.
ГАРОХ
На беларускі г а р о х рохкаюць свінні, што ён у агародзе найгоршы, а ён у адказ рагоча.
Рускі г о р о х, калі на яго глядзяць, харошы і гожы, а калі ядуць — горкі.
Украінскі г о р о х агарошвае, думалі, што ён «ох», а ён — «ах», думалі, што яго нямнога, а яго цэлы рог.
Польскі g r o c h хоць не град, але грукатлівы, хоць не грош, але ганарлівы.
Чэшскі h r á c h вялікі, нібы арэх, і нават грак разважае, ці яго праглынуць, ці — далей ад граху — абмінуць.
Праславянскі g o r x ъ, калі сеецца, з прыгор-шчаў перавандроўвае на горку, а калі выспее — зноў у прыгоршчы.
ЖМЕНЯ
Жменя — «меня»: тое, чаго не мае, яна бярэ, а тое, што мае, яна аддае і такім чынам усталёўвае раўнавагу паміж парожнім і поўным.
Калі жменя бярэ болей, чым яна можа ўмясціць, тады яна ненаежа; калі яна аддае меней, чым узяла, калі нешта ў ёй «зажымаецца», тады яна жмінда.
Жменя абмежаваная, і таму яна паўтарае адзін і той жа рух, памнажаючы яго на ўсю даўжыню чалавечага жыцця.
Жменя сее і жменя жне. Жменя мне і жменя табе.
ЗДАРОЎЕ I ХВАРОБА
Здароўе дае, хвароба адбірае, здароўе радуе, хвароба маркоціць, здароўе здабывае, хвароба губляе, здароўе для кожнага чалавека дар, і кожны чалавек для хваробы ахвяра.
Здароўе выпроствае, хвароба горбіць, здароўе бадзёрыць, хвароба гняце, здароўе дароўвае чалавеку грахі і хібы, хвароба заводзіць на іх рахубы.
Здароўе дарагое, хвароба платная, здароўе харобрае, хвароба нахабная, здароўе простае, хвароба складаная, здароўе робіць, хвароба з'ядае зробленае, здароўе збірае скарб, хвароба яго рабуе, здароўе гаспадаруе, хвароба жабруе, здароўе парадкуе, хвароба бурыць.
У хваробы шмат фарбаў, у здароўя адна, хвароба хаўруснічае з варажбою, здароўе — з харашбою, хвароба хмарыць людскія твары, здароўе азорвае, здароўе — гаспадар, хвароба — госць, хвароба чапае рэбры і ўнетрываецца ў вантробы, здароўе хвошча яе вярбой.
