Читать «Евангелле ад Мамы» онлайн - страница 2

З гэтым голасам мы жывём вось ужо блiзка сарака гадоў, ведаючы, што налета, цi праз дзень, цi нават сёння паэт здзiвiць нас нечым нянаджана-спадзяваным, новым, але пазнавальным, барадулiнскiм — гэта можа быць нейкая гарэзлiва-пацешная «Iндыкала-кудыкала» альбо строгi, раздумлiва-фiласофскi «Трыкiрый». Успомнiце, згадайце, колькi паэзii ў нечаканых назвах ягоных кнiг: «Рунець, красаваць, налiвацца», «Неруш», «Рум», «Свята пчалы», «Вечалле», «Маўчанне перуна», «Абразы без абразы», «Дойны конь»… А яшчэ паэзiя, вадаспады гумару ў безлiчы жартаў, шаржаў, пацешак, эпiграм, з’едлiва крутых i сяброўскiх прыбабунек — а не дай Бог прыгарнуцца Рыгору пад гарачую руку, пад вострае вока, дай заспець сябе на нечым смеху альбо асуды вартым i — будзь ты тройчы сябрам, а ўвекавечышся! Шкада, што не ўпяцiтомнiшся (вось вам i недахоп пяцiтомнiка!). Колькi гэтых жартаў, смешак i калючак гуляе па белым свеце, колькi iх (ужо нiбыта фальклорных, ужо нiбыта ушацкiх) запiсваецца экспедыцыямi Акадэмii навук!

Гэта i ёсць Барадулiн, абсалютна неадрыўны ад часу, зрошчаны з iм, заўсёды iсны, сутны i раствораны ў iм, асэнсаваны i неасэнсаваны, каму любасны, каму ненавiсны, але ўжо ўлiты ў гiсторыю беларускай нацыi, таксама каму любаснай, каму ненавiснай, не аблашчанай хцiвымi i падлыжнымi сваякамi за сам факт сваёй iснасцi. Не кожнаму паэту наканавана такая мiладайная доля. Але i гэта, мабыць, ад Бога, якi даў нам паэта, i ад беларусаў, што, як той лiхi казаў, нiчога iншага, як толькi гаварыць на сваёй мове, рабiць не ўмеюць, — але затое яны ўмеюць цанiць Божы дар i шчырадушна спачуваць тым, каму ад Бога не прыпала… Што ж, такiя мы, беларусы, такiя i паэты нашыя…

Зважаючы на ўсе гэтыя акалiчнасцi, прымем Барадулiна i пяцiтомнага, калi ўжо спадобiўся, добра разумеючы, што патрэбна нейкая сiстэматызацыя, што патрэбен той строгi гарнiтур ад madame «Мастацкая лiтаратура», бо вось ужо i чытачы новыя падаспелi, i паэты маладыя падраслi, многiя-многiя з якiх выцацканы i выняньчаны на руках у таго ж дзядзькi Рыгора, ужо i за бараду патузваюць, ужо i сiлаю мераюцца-паталань iм доля пераўзысцi настаўнiка! — улiчым i тое, што нашы ўзростава-настальгiчныя прыдыханнi iм анi не абыходзяць i што моладзь мае поўнае права вылушчыць паэта з хвалёнай эпохi i ўзважыць паэтаў даробак на шалях сваёй нэааб’ектыўнасцi, — дык вось без шматтомнiка не абысцiся. I м, новым чытачам — гэтыя тамы, а нам, равеснiкам, — той жыццёва-кнiжны кiрамаш, на якiм мы жылi, бузавалi i былi героямi мiнулых барадулiнскiх твораў…

А будучых?..

А заўтра будзе, як i сёння, як i ўчора — будзе вечна пераменлiвы калейдаскоп новых твораў,- каб жа я ведаў, якiх? каб жа я ведаў, што паэту ў хвасце завiне? Адно скажу напэўна: усё новае будзе odi et amo! — ненавiджу i люблю. I, мабыць, гэта i ёсць ягонае Евангелле ад Мамы: люблю — ўсё тое, што ў нас, беларусаў, ад Бога i ад Мамы, што ў нас святое; ненавiджу — фарысейства i юдаў грэх перад сваiм народам. У Барадулiна ўсё ад гэтых полюсаў магнiцiцца, а не ад экватара, не ад раўнадушнасцi. Так у ягонай паэзii, так у ягоным жыццi!