Читать «Евангелле ад Мамы» онлайн - страница 10

Рыгор Барадулін

* * *

Не верце ні лёсткам, ні брэху, Шануйце душу ў праваце. I мёртвым — будзьце для грэху, Жывымі — для Бога, ў Хрысце. Нячыстыя думкі і цела Рыхтуюць цямніцу душы. Зняверцу распуста ўсыцела I горне, і шэпча: — Грашы! Завершыць труна прастакута Крывыя дарогі жыцця. Душа да пакуты прыкута, Заложніца веры — дзіця.

* * *

I сашчэпіць нячысцік зеўры, I ўтравее сцяжына зла. Дык адкіньма ўбок справы цемры, Апранемся ў зброю святла. Справы цемры — цёмныя справы, Хто бярэцца за іх — таму Напаткаецца лес каравы I маною ўцемніць думу. На святле крамянее голле, На святло спадзяецца тло. Як начлежнік цяпельца ў полі, Свет хавае ў вачах святло.

* * *

Азёры ніяк не развесці вінамі — Слабое віно любое. Нікому нічога не будзьце віннымі, Апроч узаемнай любові. Дзяліцеся ласкі нячэрствай скібкаю, Вы — госці ў гэтым застоллі. I ваша жыццё, як лучына скіпкая, Не ўгрэе нябеснай столі. Прыйшлі, каб пайсці са сваёй таемнасцю. Рухавы туман растане. Дык хоць саміх сябе ўзаемнасцю Сагрэйце на развітанне.

* * *

Потым прыходзіць туга-парадніца, Астывае запал гарачы. Радуйцеся з тымі, хто радуецца, І плачце з тымі, хто плача. Хмарнасцю і весялосць закрэсліцца, I куццёю зробіцца груца. Надзея — роспачы хрэсніца — Да блакіту будзе гарнуцца. Ветру дадзена поле выблукаць, Плугу сказана гнаць разоры. Небу плакаць — вачэй не выплакаць: I праз хмары смяюцца зоры.

* * *

Дораг цень свой кожнаму дрэву, Покуль ствол яго не струхнеў. Упірлівасцю на дзень гневу Сам сабе ты збіраеш гнеў. I абрынецца гнеў Гасподні Ля апошняй твае вярсты. Будзе страх, як убор ісподні, Палатнець на табе, як ты. Загарыцца лісток барвяны Недзе ля нахмураных хмар. I за гнеў, табой назбіраны, Атрымаеш, як сам ліхвяр.

* * *

Покуль пчол рупатлівых гуд не астыг, Паўнавока смяяцца сотам. Бог у непаслушэнстве замкнуў усіх, Каб усіх памілаваць потым. Паслушэнства ад подслуху неба йдзе. Напачатку трэба самому Пакіпець у бядзе, астыць у вадзе I з чужымі прыбіцца дадому. I на момант забыцца на вечны лёх, I на мох, над глухой шгітою, I пачуць, як душу адмыкае Бог, Напаўняючы мілатою.

* * *

Хоць прысак у прыцемку не атух, Халаднавата вуголлям галодным. У незнаёмай мове моліцца дух, Але застаецца розум халодным. Халаднавата сэрцу ў мове чужой, Нібыта ў неасвечаным храме, Што поўніцца неабжытай імжой I неўсвядомленымі дарамі. Малітва на матчынай мове адна Госпаду, зорам і ніцым лозам — Усім зразумела будзе да дна, I ўсцешыць, і разварушыць розум.

* * *

Спрадвечнасць не вымяраюць гадамі. На небе трава забыцця не расце. Бо як паміраюць усе ў Адаме, Ажываюць гэтак усе ў Хрысце. За грэх, што пайшоў ад Адама й Евы, Нясе пакуту зямная плоць. I як мяняюць убор свой дрэвы, Мяняе паству сваю Гасподзь. I адпаведна кожнаму ў чару Рабу й анёлу — нальецца ўшчэрць На тым Судзе, што вызначыць кару. Апошні вораг знішчыцца — смерць.

* * *

Святло аж лілося ў Тварца з вачэй, Ён свет тварыў, маладзілася праца. Гарэлі іскрынкі святла зырчэй, Ляцелі, каб зоркамі ў небе стацца. I зоркі, як пчолы ў вуллі, загулі, Аж зазвінелі далёкія высі. I Бог загадаў ім свяціць зямлі, Сабраў у сузор’і, каб не разбрыліся. I светлага клопату ўсім стае, I часу — любой праявіцца праяве. У кожнага неба сузор’і свае, Бо зорка ад зоркі розніцца ў славе.

* * *

Каму салодка і ў палыне, За кім кульгае нуда старая. Хто скупа сее, той скупа жне, Хто шчодра сее, шчодра збірае. Аддай усё, што ёсць у цябе, Раллі — суботы, гонам — нядзелі. Старайся раніцай у сяўбе, Хай рунню рупнасць умаладзее. Світанка певень свой цень здзяўбе, Зляціць маркота зязюляй шэрай. Паўторыць шчодрасць сама сябе, І шчыры колас нальецца верай.

* * *

Не азірайся на свет варожа На мяжы віднаты і мжы. Хай жа зло цябе не пераможа, Ты дабром яго перамажы. Як сцішаюць ядзейшым ядам, Лом пускае трухлядзь на злом. І нутро ўледзяніць паглядам Зло, якое адолееш злом. Роспач кружыць, як тая каня, Што адводзіць страх ад гнязда. Не баіцца дабро знікання, Не мутнее ў крыніцы вада.

* * *

Кожны лёсу дагадзіць стараецца, Хто душой, хто праўдай, хто маной, Ну а лёс штовечара, штораніцы Надзяляе кожнага віной. I віна ўвасобіцца, ўваблічыцца У людзей, у птушак, у звяроў. Кожнаму ягоны грэх залічыцца За ваду — вадой, крывёй — за кроў. Даўца лесу за змірэнне ўлежнае Выстудзіць лянотніка ў вятрах. Аддавайце кожнаму належнае Адпаведна: мыта, гонар, страх.

* * *

I калі аб крэмень спатыкнецца крэсіва, Дык і вогнішча наесць валлё. Бо калі рашчына святая, дык і месіва, I калі корань свят, — дык і галлё. У дзяжы душы хлеб надзённы замесіцца — На дарогу будуць праснакі. Бо дарогу, як ад сонца да месяца, Ад святла да тхла б’юць хадакі. Без людзей жыццё — галлё бязлістае, Ліст не увесь суравеі змялі. I святому галлю цяжка выстаяць, Кораню не згубіцца ў зямлі.

* * *

I адплыве ад берага спагады, Да берага душы прыстаўшы, човен. I будзе смутак на ўспамін багаты, Вярнуўшыся з нябесных перамовін. На дне чаўна заб’ецца рыба страху 3 вачыма, як у маладжавых зорак. I стане ранічна зямному гмаху, I недзе зоймецца лагодай золак. Луг памяне атаваю пакошу, Параскашуецца прадвесце ў спеве. Нясіце, як сваю, чужую ношу, Няхай не зойдзе сонца ў вашым гневе.

* * *

Адна ў небыццё і ў быццё дарога. Усе мы жывём пад прыглядам Божым. Бо мы не прынеслі на свет нічога I вынесці, значыць, нічога не можам. Не ўсыціць чэрава ненажэрца. Вачэй не засціць зайздросным совам. Не срэбра шчырае — шчырае слова Галоўны скарб наш у свеце часовым. А вынесці можам на развітанне За ўсё, што было да душы, да смаку, За доўгаспрыянне і спачуванне Мы вынесці можам жыццю падзяку.

* * *

Калоссе араллю скасоўвае, Маланка змоўклы кут высвечвае. Бо ўсё відочнае — часовае, А невідочнае ўсё — вечнае. У светлыні няма характару, I цемя ў цяжкай цемры кволае. I нельга вызначыць каратамі Каменне жорнаў крутаколае. I мройліва аднойчы ўроіцца, Што небам нам наслана ў спадчыну, Асвечана Святою Тройцаю, Бо ходзім верай, а не бачаннем.

* * *

Да дня бяжыць прывітаць дзяннік Пад самы ганак сцежка крывая. Трэба, каб земляроб-працавік Першы пакаштаваў караваю. Ён вешаў сявеныку — радню кулю На рог маладзіку-светласею I на заснежаную араллю Вадзіў басанож надзею. Надзеяй жыве земляроб, хлебараб, У рабстве надзённага хлеба. I Бога не просіць, з рабства каб На волю выпусціў. Сведкаю неба.

* * *

Валоў ацішаюць ярмом і пашамі. Касмата дажджы прарастаюць травою. Хадзіце роўна нагамі вашымі, Каб не спанталычылася крывое, А каб направілася пашанаю, Каб светла хацела цягнуцца ў вышыні. Паклаўшы пад бок аблачыну зляжаную, Сніць гром, што бяжыць па роўнай сцяжыне. Раўняюць гарбаты загон баронамі. Рабіна гронамі спёку трымае. 3 абсягамі рэха, як роўнае з роўнымі. Нядоўга смяецца дарога крывая.

* * *

У зацьменне свядомасці Сонца йдзе паступова. Бо куды невядома йсці — Разгубілася слова. Лжэпрарокі хімерныя, Сатана натуральны. Лжэпрарокам паверылі, Сатане патуралі. I ад праўды адвернуцца, Каб вярнуцца да казак. Душа-аднаверніца Споўніць свой абавязак.

* * *

Пакіне адчаю жаццё Іржавы іржэўнік ад сутак. Прылашчы цяплей жыццё, Каб смутак не множыў смутак. Блакіт падапруць стажкі, Дзе звянуць і зёлкі, й травы. У смутку хатуль цяжкі, У радасці мех дзіравы. Пустая стыне павець, Няцесна восені ў клеці. I нельга душу сагрэць У гэтым халодным свеце.

* * *

Самоту ўзаруць домыслу лемяшы. Хай рызыка вас вьшрабоўвае. Надзею майце, як якар душы, Каб не захлынулі вас хвалі жыццёвыя. Вяжыце на руме трывання плыты, Каб з прорвы нявер’я выплысці. Карэц нябеснае мілаты Прыміце ў пакорлівай сціпласці. Пакуль ваш позірк не прывялі У цемнач сцяжыны рупныя, Жывеце, як першы раз на зямлі, Шануючы час, бо дні падступныя.

* * *

He схаваць берагі асацэ. Глухне храм без малебна. Не можа вока сказаць руцэ: — Ты мне не патрэбна. На тое й вока, каб мераць даль, Рука — каб рукацца. Набягае калючай слязою жаль. Мазалём плоціць праца. Прызнае меліну глыбіня. Сцюжай грэбуе спёка. Ад парушыння, ад наслання Даланя засланяе вока.

* * *

Пражэрліваму ашчэру Свой голад не давярайце. Збіраючыся на вячэру, Адно аднаго чакайце. Свой голад не ашукае Галодная ваша вера, Адно гамана людская Расквокчацца, як цяцера. У хатцы, а не ў палацы Смялее жабрачая лера. I можа апошняй стацца Маўклівістая вячэра.