Читать «Йĕрсем çухалмаççĕ» онлайн - страница 43

— Ҫылӑха ан кӗрӗр, лейтенант юлташ, ― вӑшт тепӗр еннелле ҫаврӑнса ларчӗ Пракух. ― Ҫӑмӑлттай хӗрарӑм пулман Алтатти аппа. Вӑл — пурнӑҫ ҫынни. Пӗчӗклех сӗм-тӑлӑха тӑрса юлнӑскер, ӗҫе еплерех юрататчӗ, епле-рех ӗҫлетчӗ…

Тата темскер ыйтасшӑнччӗ Кулагин — ирӗк памарӑм, чартӑм. Ара, сӑмахпа перкелешсе лармалла-и? Тӗпчемелле пирӗн. Следствие кирлӗ материалсем пухмалла. Ҫав йӗксӗкӗн йӗрӗ ҫине ӗксе, ӑна тӑрӑ шыв ҫине кӑлармалла.

Кулагина урӑх ӗҫ патӑм та Пракуха хам пата чӗнсе илтӗм.

— Аш-пӑш ваклакан тесе, «мясник» тесе, ку «ӗҫе» те ман ҫине йӑвантарасшӑн-и? Йӑнӑшатӑр. Пӗрре алхасса курнӑ, «мясник» ятне илтнӗ — ҫитет. Тек ашкӑнмастӑп, ҫултан пӑрӑнмастӑп. Ҫынна суранлатма-и? Ҫук, нимле «перо» та, ял ҫыннисем пек каласан, ҫӗҫҫе эппин, текех алла тытмастӑп. Ирсӗр ӗҫ тума мар, хӑр-хар тӑвакансенчен те пӑрӑнса утатӑп. Вунҫиччӗре мар эп халь. Ҫулланнӑ. Ман ура ҫине те «ӗне» пуснӑ. Ҫӗнӗ кил-ҫурт ҫавӑрма хатӗрленетӗп. Авланма шутлатӑп. Ферма ӗҫченне, Варварие, качча илетӗп. Ҫӗркаҫ та пӗрле пулнӑ эпир. Ӑҫтан тата мӗн-мӗн туянмаллине палӑртнӑ. Туй тусах савӑнтарасшӑн-ха ял ҫыннисене. Иксӗмӗрӗн те ӗмӗтсем пысӑк. Чӗрере — шӗл-кӑвар. Ҫӗркаҫ эп ӑҫта пулнине Варварирен те ыйтма пултаратӑр. Вӑл яланах чӑннине калать. Тыттармасть. Вӑрманта мар, ялта курнӑҫнӑ эпир. Кӗршӗ-аршӑ умӗнче, ― эп мӗн ҫырнине сӑнаса, пӗр васкамасӑр сӑмахларӗ Пракух. Куҫӗсем сарӑ унӑн. Пысӑк. Хӑй тӗреклӗ, патвар. Сисӗнет: чӑннине калать вӑл. Нимӗн те пытармасть. Ҫапах ыйтмалли-кӑсӑкланмалли татах пур-ха ман.

— Кӑнтӑрлахи апат умӗн эсир фермӑран Алтатти аппапа пӗрле таврӑннӑ. Ун патӗнче те пулнӑ теҫҫӗ. Тӗрӗс-и ку?

Ҫырма чарӑнсах сӑнатӑп Пракуха. Вӗчӗрхенмест вӑл, кӗҫӗсене ниҫталла тартмасть. Лӑпкӑн, чуна уҫса калаҫать:

— Ҫапла, фермӑран пӗрле таврӑнтӑмӑр. Кил хушшине те кӗрсе тухнӑ. Асӑрхарӑр пуль, еплерех хуҫалӑх унӑн: сарай, кӗлет, нӗхреп… Вӗсене тытса тӑма ай-яй йывӑр. Уйрӑмах пӗччен хӗрарӑма. Ҫулленех ӑна ҫӗнетмелле, кӑна улӑштармалла. Алтатти аппан та сарай тӑрри унтан-кунтан шӑтнӑ. Ӑна юсаттарма вӗткеленетчӗ, сарай тӑррине хӗҫтимӗртенех виттересшӗнччӗ. «Пырса пӑх-ха, миҫе метр хӗҫтимӗр туянмалла ман», ― терӗ те, турткаланса тӑмарӑм. Килӗшрӗм. Виҫсе-уяса пӑхрӑм та миҫе лист туянмаллине пӗлтертӗм. Унтан ҫапла каларӗ: «Аллу-уру ҫыпҫӑнать. Вӑхӑт тупса, майласа пар-ха». Ӑна-кӑна ӑсталама пӗчӗклех атте хӑнӑхтарнӑ мана. «Пулӑшакан пулсан, пӗр-икӗ кунтах витме пулать. Макар тусӑм килӗшсен, леш эрнере тытӑнатпӑр», ― терӗм те Алтатти аппа патӗнчен киле тухса утрӑм. Паллах, хак тунӑ ятпа чей ӗҫме те чӗнчӗ Алтатти аппа, анчах пӗрте кӗрсе чӑрмантармарӑм эп.

— Ҫак хатӗр пирки мӗн калама пултаратӑр тата? ― Аброськин тупнӑ троакара, портфельтен кӑларса, сӗтел ҫине хутӑм. ― Кунашкал япала камӑн пур?

— Иҫмасса, ман хатӗр вӗт-ха ку, ― троакара кап ярса тытрӗ Пракух. ― Ӗнер те усӑ курнӑ эп унпа. Ир-ирех ӗнесене сывлӑмлӑ клевер ҫине кӑларса янӑ та иккӗшӗ кӗпӗнсе кайнӑ. Эп вара ҫак хатӗрпе ӗнесене хырӑмран паклаттартӑм. Юн ҫыпҫӑннӑ вырӑн та пур ак. Ӑна эп ӗҫ хыҫҫӑн шкафа пӑрахнӑччӗ…

Ветеринари пунктӗнче кам пулчӗ тата? Кам кӗрсе тухрӗ?