Читать «Закрываўленае сонца (Гараватка - 2) (на белорусском языке)» онлайн - страница 15

Рушылi паволi. Цяжкiя лапы гусянiцаў на рудую муку дзяўблi груды глiны, раўнялi колавыя каляiны. Густой коўдрай уздымаўся пыл i сяляне адыходзiлi ад гасьцiнцу. Танкiсты шчодра ўсьмiхалiся, махалi рукамi, некаторыя кiдакi ёмкае, голаснае "здрасьце".

Басаногi Захарук сьпяшыў дахаты, каб запрэгчы павярткога гнядога й старой Макатунiсе ў горы пасобiць. Руху войска, здавалася, канца ня будзе. Сонца добра над Гараваткай паднялося, грэла сялянскiя плечы й шыi. Гулкi запылены зялезны вуж мерна поўз гасьцiнацам, лёгкi ветрык забаўляўся пылам i бiнзiнавым смуродам.

- Алi-ж i сiла! Ай-я-яй-яй-я! - чулася мiж разяваў. - От i бальшавiкi табе! Гэта-ж брахалi палякi, што сам адзiн смурод у iх, бiда адна! А ты глянь, ты глянь! Дзе-ж яшчо каму такую сiлу задзержыць?

Няведама хто й калi старой Пятушысе наказаў. Апошняй мусiць зь вёскi да гасьцiнцу прыклыпала. Каго як каго, а яе гэтта нiхто не спадзяваўся. Рэдка калi за весьнiчкi двору свайго выглядала. Цi адзiн вясковец даўно забыўся, што старая - гадоў за восемдзесят - дзесь яшчэ лiпела з гультаём сынам на лапiку зямлi. Адно калi ранiцы капцiла з тонкага, з абрэзу нейкай трубы змайстраванага, Пятуховага комiну казала каторая жанчына ў вёсцы: - Глянь, Пятух во закурыў. Мусiць-ткi клеваiць яшчо старая Пiтушыха.

I не ўяўлялi людзi такой нагоды, што прынадзiла-б старую на шырокi гасьцiнец. Падсьлепаватая, кволая, яна апiралася бярозавым кiёчком, мiргала выцьвiлымi вачмi. Ды хада яе наўзьдзiў борздай людзям паказалася.

Даўно-даўненька, гадоў паўтузiна цi больш заняло ей пакуль спатолiла горыч па Язэпку сваiм, што дзесь на японскай вайне прапаў. Прыйшла вялiкая беспрасьвецiца то ў наймах, то на сваей вузенькай палосцы. Сыны - малеча, iх накармiць i апрануць трэба было. Ажно ў трыццатых гадох найстарэйшы ў Расею лепшай долi шукаць пайшоў. Доўга сьлязiлася ўдава, на бальшаку прастойвала, праз маленькае ваконца на дарогу выглядала. Зусiм спадзяваньнi на сынаў паварот страцiла, калi Расею як у зрэбным мяху завязалi.

Цяпер-жа здалося жанчыне, што Бог ейныя доўгiя малiтвы нарэшце выслухаў, зрэбны мех разьвязаў. Можа-ж можа й ейны Сьцёпка-галубок вернецца. Дападлiвая Аўдоля першая старую Пятушыху спасьцерагла.

- Глянь, ты, глянь, ягодка мая! Божачка ясны, - таўханула Пiлiпаву Аксеню, - а гэта што вылiзла?

Старая цiснулася наперад. Пад пахай трымала нешта загорнутае ў ручнiк, прастакутнае хвормы. Сiвыя валосы рассыпалiся з-пад новае хусьцiнкi ў клеткi, кутамi пад бараду завязанай. Мо на сьмерць дзе яе ў куфры трымала. Апранулася ў белую кужэльную блюзку, цёмна-руды андарак, басаногая. Затрымалася. Борзда мiгаючы вачмi, зiрнула на людзей i машыны ды разгарнула ручнiк. У руках трымала iкону Збаўцы, мо тую самую, каторай калiсь мужа й сына праводзячы на чужыну багаслаўляла.

Маўклiва прыглядалася рухлiвай бальшавiцкай калёне. Мала хто ведаў-бы, калi-б давялося, як i пра што са старой пачаць гутарку. Танкi гэным часам сьцiшылi ход i зусiм спынiлiся. Пятушыха прыблiзiлася да вялiкай запыленай машыны, ды высака над галавой падняла iкону. Людзi з панцырнай пачвары прыглядалiся дзiвоснаму зьяўленьню.